سينماي ما - همه ساله موسسه سمعی و بصری اتحادیه اروپا طی گزارشی با نام "Focus " وضعیت سینمای جهان را در حوزههای مختلف تولید، توزیع و نمایش به اطلاع علاقمندان سینمایی و پژوهشگران و محققان میرساند. در ابتدای سال 2008 این موسسه "Focus 2007" با محوریت اطلاعات سینمایی جهان بالاخص در اتحادیه اروپا منتشر ساخته است و در کنار این اطلاعات به بازارهای سینمایی قارههای دیگر جهان نیز پرداخته است. در این گزارش 25 کشور اروپایی، 11 کشور از قاره آمریکا، 1 کشور از اقیانوسیه، 6 کشور از افریقا و 14 کشور از آسیا مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. از نظر شفافیت بازارهای سینمایی جهان در این گزارش اتحادیه اروپا، آمریکای شمالی (آمریکا و کانادا)، شرق آسیا (ژاپن، کره جنوبی و چین) و هند جزء شفافترین اطلاعات این گزارش میباشند و در عوض کشورهای آفریقا و خاورمیانه (مصر، لبنان، ایران، امارات متحده، الجزایر، مراکش، سنگال و تونس و آفریقای جنوبی) از پایینترین میزان شفافیت این بازارها برخوردارند، بطوریکه اطلاعات این کشورها بعضاً برای سال (2001 تا 2003) میباشد. بعنوان مثال کشور ایران اطلاعات سینمایی آن مربوط به سال 2002 است و آمارهای مخاطبهای سینمایی کل کشور را به اشتباه در این سال 8 میلیون نفر اعلام نمودهاست که آمار دقیق آن در این سال حدود 18 میلیون نفر مخاطب سینمای ایران (سال 1380 و 1381) بودهاست.
برای ارزیابی دقیق جایگاه ایران در سال 2007 میلادی قصد داریم با تکیه بر اطلاعات این گزارش، جایگاه سینمای ایران را در تعداد تولید فیلمهای سینمایی، جمعیت سینما رو کشورها و میزان پذیرش در هر سرانه با استناد به جمعیت کشور و تعداد سینما بهمراه سرانه یک سینما به نسبت جمعیت به اطلاع علاقمندان و کارشناسان و فعالان سینمای ایران برسانیم. قطعاً با اطلاع از این جایگاه است که میتوانیم ضمن ارزیابی دقیق از وضعیت فعلی سینمای ایران، چنانچه قصد داریم به جایگاه در شان خود برسیم تنها میبایست با رعایت الگوهای استاندارد سینمایی این جایگاه ارتقاء یابد. (انشاءا...)
• جایگاه سینمای ایران در تولید فیلم سینمایی
از میان 57 کشور مورد بررسی این گزارش، تنها 36 کشور به تعداد 4410 فیلم در سال 2007 تولید داشتهاند. در رتبه اول کشور هند با 1091 فیلم تولید شده و سپس ژاپن با 457 فیلم، ایالات متحده آمریکا 453 فیلم در رتبه سوم، سپس چین با 402 فیلم در رده چهارم و روسیه با 200 فیلم در رده پنجم قرار گرفتهاند. ایران نیز با 90 فیلم در رتبه 14 این جدول بعد از آرژانتین با 96 فیلم و قبل از برزیل با 75 فیلم قرار گرفته است، جدول شماره 1 میزان رتبهبندی 36 کشور تولید کننده سینمایی را بیان مینمایند.
• جایگاه سینمای ایران در تعداد مخاطبان سینمایی (پذیرش در هر سرانه)
در این گزارش کشور شمالی اروپا، ایسلند با جمعیت 300 هزار نفری بیشترین میزان پذیرش در هر سرانه را دارد، این کشور کوچک با پذیرش 1.5 میلیون نفر در سال 2007 بالاترین میزان پذیرش را به میزان 4.8 داشته است، یعنی هر فرد ایسلندی در طول سال حدود 5 بار سینما رفتهاست. رتبه دوم کشور ایالت متحده آمریکا با جمعیت 306 میلیون نفری خود در این سال پذیرای یک میلیارد و چهارصد هزار نفر سینمارو بوده است که میزان پذیرش در هر سرانه فرد آمریکایی در طول سال 4.58 است یعنی هر شهروند آمریکا در این سال 4.5 بار به سینما مراجعه کرده است. استرالیا در رتبه سوم با جمعیت سینما رو 84.7 میلیون نفری قرارداد که بطور میانگین هر استرالیای در طول سال 4 بار به سینما میرود میزان پذیرش این کشور 21 میلیون نفری، 4.05 است. هند با جمعیت یک میلیارد و صد و سیمیلیون نفری خود در سال 2007 پذیرای سه میلیارد و نهصد و نود و هفت میلیون نفر سینمارو بودهاست که بمنزله این است که هر هندی بطور میانگین در طول سال 3.6 دفعه به سینما رفتهاندو به تماشای فیلم نشستهاند. ایران در این شاخص رده 49 را داراست. در سال 2006، 2007 (سال 1385) 16 میلیون نفر در این کشور 71 میلیون نفری به سینما رفتهاند! که بطور میانگین 0.22 یک فرد ایرانی به سینما مراجعه کرده است که بمنزله این شاخص است که هر ایرانی هر 5 سال یکبار به سینما میرود!
در پایینترین رتبه جدول الجزایر با جمعیت 34 میلیون نفری خود قرار دارد که تنها در سال 2006 سینماهای این کشور پذیرای هفتصد هزار نفر بودهاند (0.02 پذیرش در هر سرانه ) جدول شماره 2 گویای این وضعیت کشورها است.
• جایگاه سینمای ایران از نظر تعداد سینما و سرانه یک سینما به نسبت جمعیت
شاخص اصلی در این بررسی میزان سرانه یک سینما به نسبت جمعیت است. در این گزارش ایسلند با جمعیت 300 هزار نفری خود و با داشتن 47 سینما بالاترین سرانه را (یک سینما برای 6383 نفر) از آن خود کردهاست. سپس ایالات متحده متحده آمریکا با جمعیت 306 میلیون نفری خود و با دارا بودن 38794 سینما برای هر 7888 نفر فرد آمریکایی یک سینما دارد. در رتبه سوم سوئد با جمعیت 9 میلیون نفری خود 1093 سینما دارد که بمنزله یک سینما برای 8325 نفر سوئدی است. اسپانیا در رده چهارم با جمعیت 44.5 میلیون نفری خود و با دارا بودن 4296 سینما برای 10351 اسپانیایی، یک سینما داشتهاند ایران در رده 54 با جمعیت 71 میلیون نفری و با دارا بودن 239 سالن سینما توانسته است برای 297071 نفر یک سینما داشته باشد و بعد از ایران تونس، الجزایر و آخرین رده سنگال قرار گرفتهاست. جدول شماره 3 اطلاعات کاملتری را در اختیار قرار دادهاست.
• وضعیت سهام بازار فیلمهای بومی
در این بررسی موضوع وضعیت سهام بازار فیلمهای بومی کشورها مورد کنکاش قرار گرفتهاست. حضور فیلمهای تولید شده کشورها در زمان نمایش و میزان سهام بازار این فیلمها نشان از توجه سینمای آن کشور به تولیدات بومی و میزان استقبال از فیلمهای بومی آن کشور دارد.
رتبه اول این بررسی به ایران اختصاص دارد. ایران 99٪ سهام بازار بومی و تنها 1٪ سهام بازار فیلم خارجی بین 57 کشور را داراست و تولید کنندگان داخلی ایران حرف کامل و تمام را در عرصه سینمایی میزنند. البته این فقط مختص به سینما است و در سایه رسانهها فیلم خارجی گوی رقبت را از آن خود کردهاست. عدم تنوع در بازار ایران نشان از تجدید نظر در اکران سینمایی کشور دارد و بازار وسیع مخاطب فیلمهای خارجی را که از طریق سایر رسانهها در حال تماشای فیلمهای خارجی میباشند را میبایست به سینما جذب نمود و رقابت حداقلی را در اکران فیلمها شاهد باشیم. بعد از ایران، ایالات متحده با 90٪ فیلم بومی سهام بازار داخلی را از خود نمودهاست و بعد از آن هند با 76٪ تولیدات داخلی، سهام بازار فیلمهای بنمایش درآمده را از آن خود کردهاست. در رتبه چهارم کره جنوبی با 51 درصد و ژاپن با 47 درصد و تایلند با 44.7 درصد رتبه ششم را از آن نمودهاست. جدول 4 اطلاعات کاملتری را از میزان اکران و سهام بازار فیلمهای بومی را نشان میدهد. کشورهای شرق آسیا همچنان با هدفگذاری مناسب تولیدات خود توانستهاند نیمی از بازار خود را با تولیدات مناسبشان در مقابل فیلمهای هالیوودی بیمه نمایند و بنظر میرسد راه حمایت از تولیدات داخلی «انحصار» نمیباشد بلکه بالابردن کیفیت و اجازه به تماشگر برای انتخاب تنها راه بالا بردن سینماروهای کشورها است.
در پایان نکته حائز اهمیت در این گزارش سینمایی سال 2007، رابطه مستقیم سرانه تولید ناخالص داخلی کشورها با موضوع سینما است. سرانه تولید ناخالص کشورها هرچقدر به نسبت به یک نفر بالاتر باشد، میزان استقبال از سینما در آن کشور رو به افزایش میباشد و درصورتیکه سرانه تولید ناخالص کشورپایین باشد، استقبال از سینما کمتر میباشد. «بجزء سینمای کشور هند که در این بررسی استثناء است.»
بعنوان مثال سنگاپور با جمعیت معادل 4.5 میلیون نفر و تولید ناخالص داخلی 153 بیلیون دلاری خود رتبه 5 را در جدول پذیرش در هر سرانه از آن خود نموده است. یا کره جنوبی با تولید ناخالص داخلی به میزان 950 بیلیون دلار رده 6 جدول پذیرش در هر سرانه را از آن خود نمودهاست. ایران با 278 بیلیون دلار تولید ناخالص داخلی در رده 49 جدول میزان پذیرش در هر سرانه سینمایی قرار گرفته است. جدول 5 ضمن رتبهبندی تولید ناخالص داخلی، جمعیت هر کشور را نیز که فاکتور مهمی برای سرانه تولید ناخالص داخلی هر کشور هست را نیز مشخص نمودهاست.