احسان قرائتي

سينماي ما - امسال 9 فيلم بلند سينمايي در جشنواره فيلم هاي کودکان و نوجوانان همدان نمايش داده خواهند شد.

فيلم هاي جعبه موسيقي (فرزاد موتمن)، در ميان ابرها (سيدروح الله حجازي)، کتوني سفيد (ابراهيم معيري)، هامون و دريا (ابراهيم فروزش) و نشاني (فريدون حسن پور) که در جشنواره فجر سال گذشته هم شرکت داشتند در جشنواره کودک امسال هم حضور خواهند داشت. در کنار اين پنج فيلم، چهار فيلم هم براي اولين بار در جشنواره همدان روي پرده مي روند. ابراهيم فروزش به غير از «هامون و دريا» فيلم «زماني براي دوست داشتن» را نيز در جشنواره خواهد داشت. اين فيلم که پيش از اين «دوست داشتن را هجي کن» نام داشت براي شرکت در جشنواره فجر آماده نشد. محسن تنابنده و بهناز جعفري بازيگران اين فيلم هستند.

فرزاد موتمن پيش از «جعبه موسيقي» فيلم هايي مانند «شب هاي روشن»، «باج خور» و «هفت پرده» را کارگرداني کرده است. «جعبه موسيقي» هم که رامبد جوان و نيکي کريمي در آن بازي مي کنند داستان ارتباط يک پسربچه با يک فرشته است.

«کتوني سفيد» هم دومين فيلم بلند سينمايي محمدابراهيم معيري پس از «پروانه ها بدرقه مي کنند» محسوب مي شود. اين فيلم که باران کوثري و حسين ياري بازيگران آن هستند داستان معلمي دلسوز است که براي سر و سامان دادن ورزش يک مدرسه قديمي به جنوب کشور اعزام مي شود. اما ابراهيم فروزش با فيلم هاي پنجم و ششم کارنامه فيلمسازي اش در جشنواره حضور خواهد داشت. «هامون و دريا» داستان هامون نوجوان دوتارنوازي است که به همراه مادربزرگش در روستايي زندگي مي کند و بين او و دريا دخترعمويش عشقي فرازميني جاري است تا اينکه بيماري دريا (دختر قاليباف روستايي) هامون و تعدادي از نوجوانان روستا را به کوير مي کشاند تا آنها با گذر از آن مسير پرخطر براي دريا دارو تهيه کنند و عشق واقعي اين دو دلباخته معنا پيدا مي کند. «زماني براي دوست داشتن» هم درباره کودکي معلول و استثنايي است که در کنار پدر و مادر و برادر کوچکش زندگي مي کند. تلاش اين کودک براي برقراري ارتباط با اطرافيان خود به خصوص اعضاي اصلي خانواده اش شرايط و موقعيت هاي مختلفي را در زندگي اين افراد به وجود مي آورد. اما فيلم «زمزمه بودا» ساخته حسين قاسمي جامي پس از چندين سال متوقف ماندن در مرحله فني، بالاخره آماده نمايش شده و در جشنواره امسال شرکت خواهد کرد. «زمزمه بودا» يک اثر نوجوانانه و جاده يي محسوب مي شود و داستان آن در زمان طالبان و حمله نيروهاي امريکايي به افغانستان مي گذرد. در کشاکش جنگ چند کودک افغاني تلاش مي کنند خودشان را به نقطه يي امن برسانند و در اين مسير اتفاقات متعددي براي آنها رخ مي دهد. فريدون حسن پور هم با ششمين فيلم بلندش «نشاني» در جشنواره امسال شرکت خواهد کرد. «نشاني» که رضا عطاران بازيگر اصلي آن است؛ داستان علي نوجوان 14ساله يي است که در پرورشگاهي در تهران زندگي مي کند. او بر اثر حادثه يي متوجه مي شود پدرش زنده است، اما به دليل قتل دايي اش در زندان به سر مي برد. علي پس از مراجعه به زندان از آزادي پدر آگاه مي شود. او که ديگر مايل به بازگشت به پرورشگاه نيست، به دنبال زندگي جديد خود است و به هر طريقي آدرس پدر را مي يابد، اما او با ازدواجي که کرده مايل نيست از علي نگهداري کند. به ناچار علي به دنبال مادر رفته تا شايد کمبود محبت هاي خود را جبران کند، اما دايي علي از آمدنش خوشحال نيست و او را از خود مي راند. در نهايت زماني که علي در اوج نااميدي است، پدر به سراغش مي آيد. «قند تلخ» ساخته محمدعرب و «راز مانا» ساخته عليرضا رازي فر نيز دو فيلم ديگر بخش مسابقه جشنواره امسال هستند که براي اولين بار نمايش داده مي شوند.

«قند تلخ» موضوعي اجتماعي، ورزشي و بهداشتي دارد و تلاش و فداکاري هاي مادري را براي نجات فرزند ورزشکارش به تصوير مي کشد. «راز مانا» هم روايتگر داستان کودک هشت ساله يي است که به سبب بيماري خاص اش از سوي مدرسه و همشاگردي ها تحت فشار قرار مي گيرد، اما ليلا مادر مانا با کمک دکتر فلاحي درصدد رفع مشکلات برمي آيند. پيش از اين گفته مي شد فيلم هاي «خروس جنگي» ساخته مسعود اطيابي، «نسکافه داغ داغ» ساخته علي قوي تن و «گراناز» ساخته عباس رافعي هم در جشنواره امسال شرکت مي کنند که گويا اين آثار يا به جشنواره نرسيده اند يا انتخاب نشده اند. در بخش مسابقه فيلم هاي بلند سينمايي، پروانه هاي زرين «بهترين فيلم بلند»، «بهترين کارگرداني فيلم بلند»، «بهترين فيلمنامه فيلم بلند»، «بهترين بازيگر کودک و نوجوان»، «پروانه زرين جايزه ويژه داوران» و «بهترين دستاورد فني و هنري» به برگزيدگان اهدا مي شود. يک گروه داوري ديگر، متشکل از 50 کودک و نوجوان ايراني، بهترين فيلم مسابقه سينماي ايران را با اهداي «پروانه زرين» انتخاب مي کنند. در اين جشنواره همچنين از طريق مراجعه به آراي تماشاگران، از ميان فيلم هاي بخش مسابقه سينماي ايران، به محبوب ترين فيلم «پروانه زرين» اهدا مي شود.

اما مرور فيلم هاي ويدئويي بيست و دومين جشنواره فيلم هاي کودکان و نوجوانان همدان حضور برجسته توليدات تلويزيوني و همچنين دو انيميشن را مورد توجه قرار مي دهد. در فاصله چند روز مانده به آغاز بيست و دومين جشنواره بين المللي فيلم کودک و نوجوان همدان، مشخص شدن فيلم هاي ويدئويي حاضر در اين جشنواره مي تواند آغازگر گمانه زني براي رقابت هاي اين دوره باشد.

اين دوره جشنواره که براي دومين سال پياپي در همدان برگزار مي شود، طبق رسم هر سال شامل رقابت آثار کودک و نوجوان در سطوح مختلف است و در بخش فيلم هايي ويدئويي يک پروانه زرين به اثر برگزيده تعلق مي گيرد. ضمن اشاره به اين نکته که بخش اعظم آثار ويدئويي حاضر در جشنواره از توليدات تلويزيون و سيمافيلم هستند و دو انيميشن نيز در ميان آنها حضور دارد. «ابي سي دي» محمد درمنش بر اساس فيلمنامه غلامحسين دريانورد و حسين زارعي داستان نوجواني است که در بوشهر سي دي مي فروشد و بر اثر يک اشتباه تصاوير خانوادگي او دست دلالان مي افتد. عباس غزالي، اسماعيل سلطانيان، علي سليماني، مهدي فقيه، مهوش صبرکن، شقايق نعيمي، جهانشير ياراحمدي، عادل رجبي، مهدي بحري و ساسان بهروزيان بازيگران فيلم هستند.

ابوالفضل طالوني تدوينگر، محسن شريفيان و بابک شهرکي آهنگساز، مهدي اميري مدير فيلمبرداري، محمد شيوندي صدابردار، آذر شباني نژاد طراح صحنه و لباس، غلامرضا جهانمهر طراح گريم، محسن درمنش مجري طرح، مهدي درمنش مديرتوليد «ابي سي دي» هستند. اين فيلم که از محصولات سيمافيلم است پس از نمايش در جشنواره از تلويزيون پخش مي شود. درمنش فارغ التحصيل رشته فيلمبرداري سينماست و يازده فيلم در مقام فيلمبردار و چهار فيلم در مقام کارگردان در کارنامه دارد که عبارتند از «دوشيزه»، «هيام»، «کانديداتور» و «ماه وش» که فيلم آخر هنوز به نمايش درنيامده است. از آثار او در مقام فيلمبردار مي توان «در جست وجوي قهرمان»، «تعقيب سايه ها»، «بدوک»، «حماسه مجنون»، «بر بال فرشتگان» و «سينما سينماست» را نام برد.

«از بهشت بر زمين» ساخته مهدي عبداللهي فيلمساز جوان و مستندساز است. عبداللهي مستند 25 دقيقه يي «عروس آسمان» را در کارنامه دارد که ترکيبي از واقعيت و اساطير ايراني است و صدابردار، تدوينگر، تصويربردار، نويسنده و کارگردان آن بوده است. فيلم کوتاه «هر که او عاشق او» از ديگر ساخته هاي مهدي عبداللهي است. «بچه هاي کوچه دوازدهم» ساخته شاپور قريب بر اساس فيلمنامه بيژن شيرمرز، محمد سلطاني و اميرکاوه آهنجان به سفارش گروه فيلم و سريال شبکه يک توليد شده است. داستان فيلم درباره حاج آقا حقيقت است که براي بهترين تزيين دو کوچه در يک محله جايزه تعيين کرده و همين عامل رقابت بين بچه ها مي شود.

سيدجواد هاشمي، آتش تقي پور، حميد مهين دوست، کبري فرخي و پروين سليماني از بازيگران اين فيلم هستند. قريب از فيلمسازان قديمي سينما و تلويزيون است که از آثار او پس از انقلاب مي توان به «بگذار زندگي کنم»، «سايه هاي غم»، «بازگشت قهرمان»، «خانواده کوچک ما»، «اشک و لبخند»، «کفش هاي جيرجيرک دار»، «سوگند» و... اشاره کرد. او همچنين سري اول مجموعه «روزگار جواني» و... را در تلويزيون ساخته است.

«به خاطر خواهرم» ساخته حجت الله سيفي بر اساس فيلمنامه مشترک سيفي و شهناز ارسالي توليد شده است. فيلم مضموني اجتماعي دارد و داستان رستوران داري به نام کريم را روايت مي کند که در يک جاده خارج شهر کار مي کند. او دچار مشکلاتي شده و دخترش نمي تواند ازدواج کند و در همين حين پسرش نيز گم مي شود.

اسماعيل محرابي، شبنم قلي خاني، رامين راستاد، اصغر نقي زاده، بهروز نيک اخلاق، فريده دريامج و مهرداد فلاحتگر بازيگران اين فيلم هستند. سيفي هفت فيلم در مقام کارگردان دارد که از آن جمله مي توان به «کيلومتر پنج»، «جست وجو در شهر»، «خانه يي مثل شهر»، «ماه عسل»، «عروس کاغذي» و «محکومين بهشت» اشاره کرد. شباهت داستان اين فيلم به «بچه هاي ابدي» پوران درخشنده سال گذشته حاشيه هايي ايجاد کرد و سيفي مدعي شد فيلمنامه «به خاطر خواهرم» را قبل از ساخت فيلم درخشنده به نگارش درآورده است. «روزنه يي به بهشت» سومين ساخته کاوه سجادي حسيني براي گروه کودک و نوجوان شبکه يک تهيه شده و داستان پسري 10 ساله را روايت مي کند که در يکي از شهرهاي مرزي زندگي مي کند. او دوچرخه يي دارد که خيلي به آن علاقه مند است، اما هنگام حمله بعثي ها به ايران برادرش دوچرخه او را مي گيرد تا خبر حمله عراق به خاک ايران را به نيروهاي خودي اعلام کند.

جميل عبداللهي، تورج فرامرزي، احمد آقالو و سهيلا گلستاني بازيگران و عليرضا رئيسيان تهيه کننده فيلم هستند. کاوه سجادي حسيني دستيار کارگرداني فيلم هاي سينمايي «دربه درها» اميرحسين صديق، «نصف مال من، نصف مال تو» وحيد نيکخواه آزاد، «گناه من» مهرشاد کارخاني، «پرونده هاوانا» عليرضا رئيسيان و «زن زيادي» تهمينه ميلاني را در کارنامه دارد و منشي صحنه فيلم «گاوخوني» بهروز افخمي بوده است. «سفر به سرزمين اعداد» ساخته غلامرضا حبيبي و علي رفيع زاده است که تجربه همکاري در ساخت مجموعه هاي تلويزيوني ترکيبي «بادبادک» براي گروه سني کودکان و «مهر و آفتاب» براي گروه سني نوجوانان را دارند. همچنين حبيبي به عنوان انيماتور در ساخت آنونس دهمين جشنواره فيلم دفاع مقدس در سال 84 همکاري داشته است.

جشنواره فيلم کودک و نوجوان همدان در آستانه بيست و دو سالگي همچنان بر روند توليد سينماي ايران بي تاثير است و سينماي کودک ما براي احياي بيش از برگزاري جشنواره به حرکت هايي جريان ساز در بطن ساختار سينما نياز دارد. بيست و دومين جشنواره فيلم کودک و نوجوان همدان در حالي به روزهاي برگزاري نزديک مي شود که بحث و آسيب شناسي چرايي مهجور ماندن اين گونه سينمايي همچنان مطرح و البته بدون راهکار مانده است. واقعيت اين است که سهم فيلم هاي کودک از اکران سالانه سينماي ايران ناچيزتر از آن است که به آمار و ارقام درآيد و بخش اعظم آثاري که نام اين گونه سينمايي را يدک مي کشند متعلق به گروه فيلم هايي درباره کودک هستند تا براي کودک. در اين شرايط به نظر مي آيد صرف برگزاري يک جشنواره که در 22 سالگي همچنان بر روند توليد سينماي ايران بي تاثير است، نمي تواند يک امتياز تلقي شود. احياي اين گونه سينمايي نيازمند حرکت هايي جريان ساز در بطن ساختار سينماست. «سفر به سرزمين دور» به نويسندگي و کارگرداني ساسان پسيان يک انيميشن بلند به تهيه کنندگي پسيان و موسسه فرهنگي هنري صبا است. پسيان فارغ التحصيل کارشناسي ارشد انيميشن آثار کوتاه داستاني، تجربي، تلويزيوني، تبليغاتي و صنعتي چون «سور ثنا» و... را در کارنامه دارد. اين فيلم 108 دقيقه يي در سه سال آماده شده و فيلمنامه آن اقتباسي آزاد از منطق الطير عطار است. سرزمين طاووس شاه از جانب سپاهيان کابوس سياه تهديد شده و در اين ميان عده يي از درباريان سرزمين خود را ترک مي کنند و به سرزمين دور مي روند. «سفر به سرزمين دور» در جشنواره فيلم فجر پارسال به نمايش درنيامد، اما در ايام سوگواري نيمه خرداد از تلويزيون پخش شد. «سفر به سرزمين دور» با تکنيک دوبعدي رايانه يي تهيه شده است. «عاشورائيان» به کارگرداني ناهيد صمدي امين با زمان 78 دقيقه به مناسبت ايام ماه محرم توليد شده و در قالب انيميشن روايتگر اتفاق هايي است که براي سفير امام حسين (ع) مسلم بن عقيل در سفر به کوفه به همراه قيس بن مسهر پيش مي آيد. مسلم به کوفه مي رسد و مردم را به بيعت با امام دعوت مي کند، اما با خيانت مردم کوفه در خانه پيرزني که به او پناه داده به اسارت درمي آيد.

«عاشورائيان» به همت مرکز صبا در مدت چهار سال آماده و در آن سعي شده داستان ياران امام حسين (ع) با زبان انيميشن براي مخاطب نوجوان و جوان به گونه يي روايت شود که هر چه بيشتر با حماسه عاشورا و اتفاقات قبل از آن آشنا شوند. اين انيميشن ماه محرم از تلويزيون پخش شد و با موفقيت آن صمدي امين انيميشن «حبيب بن مظاهر» را نيز با تکنيک دوبعدي ساخته است. «شادونه و شبح سياه» به کارگرداني احمد درويش عليپور و تهيه کنندگي محمدرضا طريقت پورمنفرد از توليدات گروه کودک و نوجوان شبکه يک سيماست. داستان اين فيلم درباره اهالي شهر شادونه است که مورد هجوم شبح سياه قرار مي گيرند. آنها سعي مي کنند در مقابل اين هجوم از خود دفاع کنند و... فيلمنامه فيلم را مريم السادات ميرمعصومي نوشته و مليکا زارعي، مژگان رباني، صديقه کيانفر و امير آتشاني در آن بازي کرده اند. «ماه قرمز» به کارگرداني سعيد ابراهيمي فر و تهيه کنندگي مهدي کريمي بر مبناي فيلمنامه رضا مقصودي ساخته شده است. اين فيلم روايتگر زندگي نوجواني به نام نويد است که وظيفه رساندن آمبولانس اهدايي اهالي روستاي محل زندگي خود را به جبهه برعهده مي گيرد. اين نوجوان طي حوادثي که در منطقه جنگي تجربه مي کند، به بلوغ فکري و جسمي مي رسد.

حسن پورشيرازي، کورش سليماني، حسين فلاح، حميد ميهن دوست، محمد کرماني و عليرضا مهابادي بازيگران، شهرام مکري و محمد کريمي تدوينگر، فرزام منطقي صدابردار، بهروز شعيبي طراح گريم، علي مربي طراح صحنه و لباس، مهدي جعفري تصويربردار و سعيد شهرام آهنگساز فيلم هستند که به گفته کارگردان قرار بود در جشنواره فيلم فجر پارسال به نمايش درآيد.

«محبوبه» به نويسندگي و کارگرداني وحيد نيکخواه آزاد و به سفارش مرکز سيمافيلم ساخته شده است. داستان فيلم درباره جواني به نام قدرت است که از پدر محبوبه طلبکار است. او مي خواهد محبوبه را به جاي طلب از پدرش بگيرد، اما دختر فرار مي کند.

نگار نيکخواه آزاد، شبنم مقدمي، انوشيروان فاطمي، نادر سليماني، رضا توکلي، بهراد خرازي، اسماعيل پوررضا و محمدرضا حقگو بازيگران فيلم هستند. بيست و دومين جشنواره بين المللي فيلم هاي کودکان و نوجوانان از يکم تا پنجم تيرماه در شهر همدان برگزار خواهد شد.