یادداشت امیر قادری درباره «کیفر» ساخته حسن فتحی
ادعا و شجاعت در زمانه‌ای که دیگر کسی از این حوصله‌ها ندارد

سینمای ما- کیفر ساخته حسن فتحی بالاخره از چهارشنبه هفته گذشته اکران شد. فیلمی که این روزها شبیه‌اش را در سینمای ایران نه این که کمتر ببینیم، که راست‌اش نمی‌بینیم. فیلمی که پایش روی زمین است. فیلمی که بر این خاک استوار است. فیلمی که برای تماشاگری ساخته شده که می‌خواهد به سینما برود تا یک تجربه جذاب عشق و مرگ را از سر بگذراند. فیلمی که سازندگان‌اش خواسته‌اند و توانسته‌اند (این‌ها دو تاست) داستان تعریف کنند. فیلمی که قهرمان و ضد قهرمان دارد. فیلمی که می‌کوشد نه در فرآیندی جدا از تعریف کردن داستان‌اش، که در دل آن و در سیر منطقی آن، تصویر انتقادی قانع کننده‌ای از اجتماع امروز ما بیرون بدهد. این تصویر البته خوش بینانه و تمیز نیست. اما نکته این است که این فیلمی است که برای مردم این کشور و برای حضور در این خاک ساخته شده، پس نگاه تیره مردانی از همین دیار است که مملکت‌شان را بهتر از این می‌خواهند. سازندگان کیفر نه دل‌‌شان به چند مثلا تجربه روایتی و تصویری خوش است (مشکل البته این تجربه‌ها نیست. مشکل اشتباه‌ها و نابلدی‌هایی است که اسم‌اش را تجربه می‌گذاریم و اصلا مگر قرار است مدام تجربه کنیم؟) و نه به جایزه دولتی و حمایت رسانه‌ای و دعوت جشنواره‌ای. کیفر محصولی است با ادعا و شجاع در زمانه‌ای که دیگر کسی از این حوصله‌ها ندارد. فیلمی جاه طلب که از تماشاگرش می‌خواهد به درون دنیا و شخصیت‌ها بیاید و تهران امروز را از درون تجربه کند. آن جا که نمایش تباهی و شکوه هنر، همدیگر را متعادل می‌کنند. که تماشای فیلم را به تجربه‌ای لذت‌بخش بدل می‌سازند. کیفر به قهرمانی در شهر فکر می‌کند. یک قهرمان که فشارها و کمبودها و فساد و دروغ یک متروپلیس می‌سازدش. که از میان این همه گناه باید به رستگاری برسد. یک جور نگاه به انسان که نمونه‌اش را در این سال‌های سینمای ایران نداشته‌ایم. معمولا نداشته‌ایم.

ساخته شدن چنین فیلمی با چنین ویژگی‌های البته صد و بیست سال بعد از اختراع سینما، نباید اتفاق چندان مهمی باشد. اما نگاه ظاهرا روشنفکرانه و منتقدانه و جشنواره‌ای و دولتی، تا به حال جلوی ساخت چنین فیلم‌هایی را در این کشور گرفته است. فیلمسازهای ما به تجربه و نماد باور دارند تا به واقعیت و به انسان. این است که تماشاگر جلوه‌ای از یک قهرمان را بر پرده سالن‌های سینمای کشور از یاد برده است. او عادت کرده بر پرده بزرگ سینما یا کاریکاتور ببیند یا توهمی کج و کور از شرایط منهدم کننده که اعتقادی به انسان و رستگاری‌اش ندارد. حسن فتحی کارگردان، علیرضا نادری نویسنده، سعید سعدی تهیه کننده و مصطفی زمانی بازیگر به ما قهرمان داده‌اند. مدیون‌شانیم. حالا حالاها باید درباره‌شان بنویسیم.

منبع : وبلاگ امیر قادری

به روز شده در : سه‌شنبه 25 خرداد 1389 - 15:58