یادداشت سیدعبدالجواد موسوی در حاشیه سینمای فرهنگی و مشکلاتش
متاع کفر و دین بی‌مشتری نیست

سینمای ما -
1- با عنوان «سینمای فرهنگی» به شدت مشکل دارم. آموخته‌اند و آموخته‌ایم که: «تعرف‌الاشیاء باضدادها». با این حساب یعنی هر سینمایی غیر از سینمایی که آن را فرهنگی نام نهاده‌اند غیرفرهنگی است، در حالی که می‌دانید و می‌دانیم که این‌گونه نیست. بحث بر سر الفاظ نیست، منتهی یادمان نرود که همین الفاظ گاه معیار قضاوت هم می‌شوند.
نوع خاصی از سینما را «فرهنگی» می‌نامیم یا «معناگرا»‌ و با همین نامگذاری‌های بی‌اصل و نسب ارزش‌گذاری می‌کنیم. عده‌ای را ارج می‌نهیم و عده‌ای دیگر را خوار و خفیف می‌کنیم. شرایط را برای فعالیت عده‌ای سهل و آسان می‌کنیم و برای عده‌ای دیگر دشوار. دست منتقدان را هم می‌بندیم. اگر کسی با فیلمی از گروه فیلم‌های به اصطلاح «فرهنگی» مخالفت کند او را به بی‌فرهنگی متهم می‌کنیم، دشمن جریان روشنفکری‌اش می‌خوانیم و در یک کلام تکلیفش را برای همیشه مشخص می‌کنیم. این عنوان‌تراشی‌ها نوعی «ایدئولوژی‌زدگی» است.
سینما فارغ از این عناوین و اصطلاحات برساخته، ابتدا باید «سینما» باشد. خیلی وقت‌ها این عناوین سرپوشی است برای ناتوانی‌ها و نابلدی‌ها.
بلد نیستیم دو خط قصه را طوری تعریف کنیم که مخاطب عام و خاص را به سینما بکشانیم. آن وقت مدعی می‌شویم که چون سینمای ما «فرهنگی» است پس مخاطب هم ندارد. عکس این قضیه هم صادق است. قصه‌ای را به عامیانه‌ترین و مبتذل‌ترین شکل ممکن به تصویر می‌کشیم و آنگاه اقبال مخاطب عام را نشانه برتری خود در ساحت هنر و فرهنگ قلمداد می‌کنیم. تنها چیزی که انگاری هیچ مدخلیتی ندارد نفس هنر است. گویی هیچ معیار زیبایی‌شناسانه‌ای برای درک و فهم مقولات هنری وجود ندارد.

2- دوست عزیزم حسین معززی‌نیا برای گریز از لفاظی‌های رایج به جای سینمای فرهنگی، سینمای «نامتعارف» را برگزیده است. هرچند این لفظ به اندازه «فرهنگی» بار ارزشی ندارد اما باز هم نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای آن شکل از سینما باشد.
«نامتعارف» حیطه گسترده‌ای را دربرمی‌گیرد، در حالی که حسین معززی‌نیا تنها سینمای خاص کم‌مخاطب را در نظر دارد. فیلم‌های تارانتینو فیلمساز مورد علاقه حسین هم با معیارهای مرسوم و معمول سینما «نامتعارف» محسوب می‌شود، در حالی که مخاطبان بسیار هم دارد و درست نقطه مقابل فیلم‌هایی است که حسین آنها را نامتعارف می‌خواند.

3- علی‌ایحال «فرهنگی» یا «غیرفرهنگی» در حق این نوع از سینما دارد اجحاف می‌شود. علت هم دارد. مدیران فرهنگی ما گاه فراموش می‌کنند که مسئول امور اجرایی سینما هستند و نه منتقد و کارشناس. این نکته بدیهی را نمی‌توانند درک کنند که خواست و سلیقه آنها هیچ دخلی به امور اجرایی ندارد. آنها باید بدون هیچ قصد و غرضی به سینما خدمت کنند.
بدون هیچ تبعیضی امکان فعالیت همه سینماگران را فراهم و بدون هیچ چشمداشتی امکان نمایش فیلم‌هایشان را به وجود آورند. اینکه کدام شیوه از فیلمسازی به ذائقه فلان مدیر خوش می‌آید نباید در تصمیم‌گیری‌های اجرایی مؤثر واقع شود. امکانات دولتی و بیت‌المال به هیچ شخصی تعلق ندارد. از منظر دینی سخن نمی‌گویم که اگر قرار باشد دیانت را معیار قرار دهیم کار بسیار دشوارتر از این حرف‌ها می‌شود. موضوع خیلی ساده است:

متاع کفر و دین بی‌مشتری نیست

گروهی آن گروهی این پسندند

قرار نیست همه سینماگران فیلم‌هایشان را براساس خواست و سلیقه ما بسازند. تازه اگر هم این اتفاق بیفتد فکر می‌کنید فرهنگ این سرزمین شکوفا می‌شود؟ تصور کنید سرزمینی را که همه سینماهایش در حال نمایش فیلم‌هایی مثل «اخراجی‌ها» و یا «چهارچنگولی» هستند. آیا آن وقت همه خواسته‌های فرهنگی مدیران ما محقق خواهد شد؟

منبع : خبر آنلاین

به روز شده در : پنجشنبه 7 آبان 1388 - 20:24