1- تشویق کنید هنرمندان به حوادث اخیر واکنش نشان دهند 2- افسردگی، خطری که آینده هنر ما را تهدید می کند : دو یادداشت تازه از امیر قادری: :: سينمای ما :: پايگاه خبری - تحليلی سينمای ايران

سینمای ما - امیر قادری:

یادداشت اول: فسردگی، خطری که آینده هنر ما را تهدید می کند

دارم به صحنه‌هایی از فیلم تازه «مایکل مان» نگاه می‌کنم. پیرمرد 68 ساله فیلمی ساخته آماده و سرحال، درباره دزدها و پلیس‌هایی که کلاه‌ و پالتوی خوب می‌پوشند، مسلسل‌های خوش‌ دست‌شان را به سمت حریف نشانه می‌روند و قطعات بلوز اوتیس تیلور همراهی‌شان می‌کند. دوربین هنرمند پیر هنوز شور و شوق دارد. دنبال چیز قشنگی است که بگیردش توی کادر. آرم یک ماشین قدیمی یا زاویه تازه‌ای از صورت جانی دپ. حریص و طماع است و جهان‌اش را با سخاوت با تماشاگرش در میان می‌گذارد. این‌ها را می‌بینم و نیمه شبی ذهن‌ام کم کم می‌رود به شرایطی که این روزها بر برخی از هنرمندان کشور حاکم است. فضایی آکنده از گوشه نشینی و افسرده حالی. این که شرایط و اوضاع کاملا آن چیزی نیست که می‌خواهیم و انتظار داریم اما فکر می‌کنم دلیلی برای این افسردگی مزمن نیست، که به نظرم هر لحظه به دنبال بهانه‌ای می‌گردد تا سربرآورد و گناه را به گردن هر چه عامل بیرونی است می‌اندازد. درست در شرایطی که هنرمند ما باید دوربین‌اش را بیرون بکشد، با اشتیاق گوشه‌ای را نشانه رود و تماشاگر احتمالا ناامید را با خود همراه کند؛ برخی دوستان هنرمند نشسته‌اند و می‌نالند.
جانی دپ در فیلم تازه مایکل مان، سوار هواپیمای پلیس می‌شود تا در میان چشم‌های مردم و فلاش دوربین عکس‌ها از میانه یک فرودگاه بزرگ عبور کند. و این طرف و در کشور ما، همان گونه که در تاریخ این مملکت بارها و بارها سابقه داشته، گروهی کم کم دارند افسردگی را به فضیلت تبدیل می‌کنند. دوستان در روزنامه‌ها یادداشت‌هایی می‌نویسند با این مضمون که در شرایط فعلی، هر کس می‌فهمد، باید افسرده باشد، و گرنه... در شرایطی که ملت ما و کشور ما مسیر پر فراز و نشیبی را طی می‌کند؛ مسیری که هر موجود زنده‌ای برای پیشرفت و توسعه پیش رو دارد، نویسندگان و هنرمندان ما، عوض این که از این شرایط به شوق بیایند، تجربه کنند و آن‌ها هم پیش بروند، گوشه‌ای نشسته‌اند و منتظر تغییر در اوضاعی هستند که شاید خودشان هم مختصات کامل‌اش را نمی‌دانند.
به این ترتیب خطری که آینده هنر کشور را تهدید خواهد کرد، یک جور مریض‌ احوالی و افسرده‌ حالی است و تولید آثاری که در بهترین حالت تنها برای گذران زندگی تولید شده‌اند. سردی و ناامیدی موجود در یک اثر هنری، اگرحاصل یک روند طبیعی باشد و ناشی از دغدغه‌های درونی یک هنرمند، ارزش‌مند و بی‌نیاز از قضاوت ارزشی است. اما اگر واکنشی باشد نسبت به اوضاعی که هنرمند آن را تایید نمی‌کند و به همین خاطر ترجیح می‌دهد برود و گوشه‌ای بنشیند؛ ارزشی ندارد. مایکل مان برای ساختن یک فیلم سرحال پر انرژی، مجبور است دست به دامان اسطوره‌ها شود، به دهه 1930 برود و یقه جان دیلینجر را بگیرد. ما اما کافی است نگاهی به صفحه تلویزیون‌مان بیندازیم یا پنجره اتاق‌مان را باز کنیم.

یادداشت دوم: تشویق کنید هنرمندان به حوادث اخیر واکنش نشان دهند

من اگر جای مسئولان سینمایی در راه بودم، مسئولان سینمایی که قرار است تا چند وقت دیگر زمام امور فرهنگی کشور را به دست بگیرند، اولین کاری که می‌کردم، این بود که فیلم ساختن راجع به انتخابات اخیر و حوادث و حاشیه‌هایش را تشویق می‌کردم. یعنی به هنرمندان فرصت می‌دادم تا نظرشان را بگویند و حرف‌هایشان را در این رابطه بزنند و مردم هم به عنوان مخاطب با آنها در ارتباط باشند. فاید‌ه‌هایی که دارد از جمله:

1- مسیر را روشن می‌کند. این فرصت را در اختیار دولت و دیگر نهادهای تصمیم‌گیر می‌گذارد تا بنشینند و مسیر هوش و آینده‌نگری قشر روشنفکر را رصد کنند. این چشم‌ها و مغزها، چیزهایی را می‌بیند که غنیمت است. حساسیت‌شان فرق می‌کند و هوش و ذوق و شناخت‌شان از مردم و جامعه هم. اجازه بدهید مثل بعضی جوامع، بگذاریم روشنفکرهایمان پیشاپیش‌مان راه بروند و در مواردی راه را نشانمان بدهند.

2- اعتماد مخاطبان به رسانه‌های داخلی را باز می‌گرداند. کمک می‌کند تا مردم پولشان را برای فرهنگ خودی خرج کنند. در جست‌وجوی تصویر مناسب و واقعی خودشان در دل رسانه‌های خودی می‌گردند. امنیت ملی و فرهنگی به یک معنا، یعنی همین.

3- اعتماد نخبگان را هم باز می‌گرداند. به این نتیجه می‌رسند که در ساختن کشور، نقشی بیش از پیش دارند. حرف‌ها را از زبان خویش و قوم و هم میهنان‌‌مان بشنویم، فرق می‌کند تا از زبان کسی که پایش روی این خاک سفت نیست.

4- هنر مثل هر چیز دیگری به اقتصاد زنده است. شاید در وهله اول این حرف من کمی توهین‌آمیز به نظر برسد. اما ساخته شدن چنین فیلم‌هایی که مردم بتوانند خودشان و فرهنگ‌شان و حوادث‌ دور و برشان را در آن ببینند، باعث جان گرفتن و زنده ماندن هنر می‌شود.

روی آوردن هنرمندان و تماشاگران و مواجهه مستقیم با رویدادی که همه از نزدیک و بی‌واسطه تجربه‌‌اش کرده‌اند، سینما را با منابع اقتصادی تازه‌ای آشنا می‌کند. مردم بیشتری به سینما می‌روند. سینما را جایگاهی امن و مخزن اسرار خودشان می‌دانند. پرده سینما، مقام افسانه پریانی‌اش را باز خواهد شناخت. مردم بار دیگر می‌نشینند تا داستان‌هایی را که دوست دارند بشنوند؛ هنرمندانشان برایشان تعریف کنند.

و این تازه تنها چند تا دلیل‌اش بود. باز هم هست. به حرف من اعتماد کنید. نفع این که هنرمندان و روشنفکرها‌یمان را تشویق کنیم تا از نگاه خودشان به حوادث اخیر چشم بدوزند، بیش از ضررش است. از ما گفتن.

نظرات