نگاهی به فیلم «پرسه در مه» ساخته بهرام توكلي؛ به بهانهٔ ورود به شبکهٔ نمایش خانگی
فاصلهٔ نبوغ و جنون مگر چقدر است؟

سينماي ما- سعيد نيكورزم: «پرسه در مه» روایتی از ذهن مه آلود هنرمندی است که می‌خواهد «موسیقی ماه» را بنویسد. گویی دیگر هیچ نغمه‌ای جز نغمهٔ بی‌کرانگیِ ماه او را راضی نگاه نمی‌دارد. او در جستجوی تسخیرِ دست نیافتنی هاست. چیزهای دست یافتنی و نغمه‌های کرانمند این جهان کوچک دیگر او را اغنا نمی‌کند. او در پی چیزی است فرا انسانی، نغمه‌ای که متعلق به دنیای ما نیست. نغمه‌ای خدای گون که می‌تواند ماه را به زبان انسانی ترجمه کند.

چنین انسانی دیگر بر هیچ چیز وقعی نمی‌گذارد و از هر آنچه که کوچک‌تر از نغمهٔ آرمانی او باشد بیزار می‌شود. از اینرو در برابر هر آنگه که در زندگی اوست عصیان می‌کند و به خود و هر آنچه که در زندگی پاسخ نیاز او را نمی‌دهد آسیب می‌رساند. او خیلی زود متوجه می‌شود که خواستهٔ آرمانی‌اش از حوزهٔ اختیار و استعداد انسانیِ او خارج است و چنان چشمهٔ خلاقیت و الهامش خشک شده که حتی قادر به زندگی عادی خود نیست. دیگر در ذهن خلاق این موسیقی‌دان جوان هیچ نغمه‌ای شنیده نمی‌شود جز سوتی ممتد که حکایت از این دارد که یک هنرمند به پایان راه رسیده است. ذهن رویا بین و زیاده طلب او به چیزی جز نغمهٔ ماه راضی نیست اما چنین ودیعه‌ای فرا‌تر از شعور انسانی و زمینی اوست. فاصلهٔ او با ماه آنچنان زیاد است که تصور درک تصویری از نغمهٔ آفرینش برای او ممکن نیست.

چنین ایده‌ای ناخودآگاه ما را به یاد «کالیگولا» می‌اندازد. کسانی که این نمایشنامهٔ شاهکار را خوانده‌اند خیلی خوب می‌توانند احساسات یک انسان عصیان‌زده را درک کنند. در نمایشنامهٔ آلبر کامو با شخصیتی رو به رو هستیم که دیگر از تمام مطالبات مادی و زمینی خود گریزان شده و تنها می‌خواهد ماه را تسخیر کند، اما چون به ضعف قوای ذات انسانی آگاه می‌شود در برابر همه چیز عصیان می‌کند و دست به تخریب همه چیز و همه کس می‌زند. شخصیت اصلی قصهٔ ما (امین) هرچند تا آن اندازه دست به شرارت نمی‌زند اما در چهارچوب نیازهای روان‌شناختی خود دست به اعمالی غیرعادی زده و زندگی خود و همسرش را از حالت طبیعی خارج می‌کند. قوای ذهنی او تحمل امیال متعالی هنرمندانه‌اش را ندارد و به همین خاطر مسکوت مانده، چیزی جز صدای سوت ممتد تولید نمی‌کند.

 «پرسه در مه» یک درامِ شخصیت‌محور است و ستیز و کشمکش اصلی ميان يك شخصیت با خودش اتفاق مي‌افتد. او درگیر مسائلی حل نشده در ذهن خود و در مقابله با اغنای نیازهای روحی و روانی خود به سر می‌برد. شخصیت آن قدر درست پرداخت شده که مخاطبِ آگاه به آسانی با او همذات پنداری کرده و انگیزه‌های روحی و روانی او را درک می‌کند. امین دچار یک برزخ روحی و روانی است، اما نمی‌توان او را بیمار دانست. اتفاقا شاید از همه سالم‌تر است، اما فاصلهٔ نبوغ و جنون مگر چقدر است؟ او نابغه‌ای است که از سر حد نیازهای روحی خود به حالت جنون نزدیک می‌شود و به شخصیتی دراماتیک و غبطه برانگیز تبدیل می‌شود.

طبیعی است که هیچکس امين را درک نمی‌کند، چرا که نیاز‌ها و امیال روحی و روانی او را نمی‌فهمد. ممکن است مخاطب نیز با چنین ابهامی مواجه شود اما نمی‌توان بار این کژفهمی‌ها را به پای فیلم گذاشت. «پرسه...» یک فیلم تجربی برای مخاطب خاص است. از‌‌ همان ابتدا شکل و ساختار فیلم و نوع روایت غیر متعارف آن ما را متوجه یک اثر تجربی می‌کند. بازی با منطق زمانی روایت و تکنیک فیلمسازی بخصوص در فیلمبرداری و تدوین برای فیلمنامه‌ای که در فضاي رویا و كابوس در نوسان است، منطقی به نظر مي‌رسد و از این جهت فرم با محتوا همراهی می‌کند.  از‌‌ همان ابتداي فيلم، راوی این پیش فرض را به مخاطب می‌دهد که امین در کما است و هر آن‌چه می‌بینید، جهان فرضی و سیر نامنظم تخیل بی‌انتهای اوست.

این رویا و دنیای مجازی را نمی‌توان همچون یک خواب یا رویا تصور کرد و دنیای تخیلات امین همان‌قدر اصالت دارد که دنیای واقعیت. ‌در این جهان میان رویا و واقعیت چشم اندازی در کار نیست و انسان تنها در سرزمینی مه آلود از آیندهٔ خود بی‌خبر است. بدین ترتیب فیلم با پایانِ باز به انتها می‌رسد و ما هنوز نمی‌دانیم از وقتی که امین با رویا (همسرش) آشنا شد تا وقتی که پلک‌هایش روی تخت بیمارستان تکان می‌خورد، تا چه اندازه در دنیای واقعی رویا ‌هستیم و تا چه حد در دنیای فرضی و رویاییِ امین. این‌جا با برهه‌ای خیالی از شخصیت انسانی رو به رو هستیم که چنان از خویشتن و دنیای خود جدا شده که گویی در جاده‌ای مه آلود گم شده و بی‌اختیار و نا‌توان تنها در اغمایي مه‌آلود، با وحشت و اندوه پرسه می‌زند.








  • منبع : سينماي ما

    به روز شده در : پنجشنبه 12 مرداد 1391 - 3:51

    چاپ این مطلب |ارسال این مطلب | Bookmark and Share

    اخبار مرتبط

    نظرات

    ح.ع
    پنجشنبه 12 مرداد 1391 - 9:56
    -1
    موافقم مخالفم
     
    ...

    بسیار عالی و ظریف...

    ممنون

    ...
    پنجشنبه 12 مرداد 1391 - 11:33
    13
    موافقم مخالفم
     

    معرکه بود

    hamid saw
    جمعه 13 مرداد 1391 - 11:43
    -27
    موافقم مخالفم
     

    این شهاب چه بازیگر خوبیه

    فیلمشو دیدم خیلی خوب بود یک فیلم تجربی جالبی بود هم برای توکلی هم برای شهاب

    ولی بی تردید اگه شهاب نبود شخصیت امین یک جاش می لنگید دیوونگی شهاب تو فیلم برام ملموس بود اوور اکت نبود مطمئنم اگه این نقش را آقای بووووووووق که کارنامه هنریش پر از نقش های روان پریشی هست بازی میکرد به حدی مبالغه میکرد که مخاطب ذره ای به نبوغ کاراکتر فکر نمیکرد

    ولی من در این فیلم مرز نبوغ و جنون را با حس های فوق العاده شهاب - دریافتم

    خیلی بازیشو دوست دارم

    محمدرضا
    شنبه 14 مرداد 1391 - 5:9
    -20
    موافقم مخالفم
     
    معرکه ای به نام شهاب حسینی

    وقتی توی سینما برای اولین بار فیلم رو دیدم تا مدتی گیج بودم و آنچنان درگیر شخصیت شهاب توی فیلم بودم که نمی توانستم به سینما بروم و فیلم دیگری ببینم و وقتی هم که نسخه خانگی فیلم به بازار آمد با خریدنش و بارها و بارها تماشا کردنش همین حس را داشتم و این از بازی فوق العاده شهاب حسینی ناشی می شود. در یک کلام معرکه است این شهاب حسینی، دریک کلام چه می کنه این شهاب حسینی

    alireza jahanbin
    شنبه 14 مرداد 1391 - 23:31
    -1
    موافقم مخالفم
     
    جوانی خوش آتیه و توانمندی به نام بهرام توکلی

    تو کامنتا دیدم که همه از شهاب تعریف کردن ولی به نکته دقت نکردن مردی پشت دوربین بوده که ایشون رو هدایت کرده به اسم بهرام توکلی!!!

    یکی از بهترین کارگردانای به جرات می شه گفت تاریخ سینمای ایران که با همین سه فیلم خودشو ثابت کرده

    اضافه کردن نظر جدید
    :             
    :        
    :  
    :       




    mobile view
    ...ǐ� �� ���� ����� ������� �?���?�


    cinemaema web awards



    Copyright 2005-2011 © www.cinemaema.com
    استفاده از مطالب سایت سینمای ما فقط با ذکر منبع مجاز است
    کلیه حقوق و امتیازات این سایت متعلق به گروه سینمای ما و شرکت توسعه فناوری نوآوران پارسیس است

    مجموعه سایت های ما: سینمای ما، موسیقی ما، تئاترما، فوتبال ما، بازار ما، آگهی ما

     




    close cinemaema.com ژ� ��� �?��� ��� ���?���