سينماي ما- علی مطهری نماينده مجلس شوراي اسلامي چند روز پيش در صحن مجلس در حضور سيد محمد حسيني وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي انتقادات تندي را نسبت به محتواي فيلم‌هاي اكران‌شده در يك سال اخير مطرح كرد. در بخشي از اين سخنان، اشاره‌هاي صريح و مستقيمي به محتوا و داستان دو فيلم «شبانه‌روز» و «انتهاي خيابان هشتم» بود كه هر دوي اين آثار محصول موسسه بشرافيلم و به تهيه‌كنندگي سید جمال ساداتیان است.اظهارات مطهري به مضمون‌هاي ملتهب فيلم‌ها و شكستن حريم‌هاي اخلاقي و حدودعرفي در آن‌ها اشاره داشت.
ساداتيان تهیه‌کننده سینماي ايران در اين سال‌ها آثار موفق و پرمخاطبي توليد كرده كه هم مورد توجه كارشناسان و مخاطبان بوده و هم جوايزي از جشنواره‌هاي رسمي كشور گرفته است. وي در واكنش به اين موضوع، طي نامه‌اي شفاف و مبسوطي
به اظهارات نماینده مردم تهران در مجلس پاسخ داده است.
متن كامل نامه ساداتيان كه براي سايت "سينماي ما" ارسال شده، اين‌جا مي‌خوانيد:
..........................................
بسمه تعالینماینده محترم مردم تهران، جناب آقای علی مطهری
با سلام
انتظار به حق مردم از نمایندگان محترم خود در مجلس شورای اسلامی این است که با استفاده از ظرفیت‌ها و امکانات مجلس شورای اسلامی من جمله تریبون فراگیر آن، با نقد مسوولانه و سازنده عملکرد نقش آفرینان حیات اجتماعی، سطح فرهنگ و آگاهی عمومی را ارتقا بخشند، و نمایندگان مجلس در فرایند قانونگذاری و نظارت بر عملکرد دستگاه‌های مختلف، الگوی رفتاری مناسبی را برای شهروندان در نظم اجتماعی تعریف کنند. قدرت الزام آور این هنجار‌ها در گرو فرهنگ سازی در حوزه‌های مختلف زندگی اجتماعی است. اما زبان هنر یک زبان ویژه و تخصصی است. با بهره برداری از ذات زیبا‌شناختی افراد جامعه و با هدف ارتقای مسوولیت اجتماعی آن تولید می‌شود.
فرهنگ و هنر به لحاظ گستره موضوعی بیشترین تاثیر را بر آحاد جامعه دارد. قریب به اتفاق کشوهای پیشرفته یا در حال توسعه توان خود را بر گسترش فرهنگ، آداب، رسوم و ارزش اجتماعی قرار داده‌اند. آمار و ارقام در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که صرف هزینه‌های مالی و اعتباری در زمینه فرهنگ و هنر به طور نسبی در بالا بردن ضریب امنیت عمومی و کاهش کمی و کیفی جرایم و ناهنجاری‌های اجتماعی سهم به سزایی دارد. دانشمندان معتقدند هرگاه به یاری نشانه‌های زبانی نتوانیم واقعیت رویداد یا تجربه انسانی را بیان کنیم به هنر پناه می‌بریم، از هنر کاری بر می‌آید که از عهدهٔ هیچ وسیلهٔ دیگری ساخته نیست. هنر از رازهایی سخن می‌گوید که عامه مردم آن‌ها را حس می‌کنند. اگر هنر بازتاب زندگی اجتماعی است توانایی دگرگون کردن مناسبات اجتماعی را هم دارد. بسیاری از دانشمندان برای بیدار کردند انسان از خواب سنگین غفلت از کلام استفاده نمی‌کنند، روی به استدلال نمی‌آورند، بلکه عقل بشر امروز تابع احساسات است. متخصصین امور انسانی دریافته‌اند که انسان از صورت توازن فکری خویش خارج شده است لذا در تلاشند تا این بازگشت و بیداری از طریق سینما و تلوزیون عملی گردد.
تاثیرگذاری غیرقابل باور و انکار ناپذیر هنر و فرهنگ بر روح و روان و زندگی مردم پرسشهای عمیقی پیش روی فلاسفه قرار داده است. جز اینست که باید حقیقت را در هنر جست یا در هنر ساخت؟ شرایط تاثیر گذاری بر مخاطب روز به روز افق انتظار مخاطب را گسترده‌تر می‌کند.
هیچ هنری درباره واقعیت جهان به اندازهٔ سینما صریح و پیچیده نیست، چون سینما از ترکیب همه فرم‌های هنری دیگر ساخته شده است. سینما بیش از موعظهٔ هر فرزانه‌ای حقیقت را به همه می‌نمایاند، اگر قبول داشته باشیم مهم‌ترین مسئله در مورد انسان آگاهی است، انسان بدون آگاهی اندیشه‌ای نخواهد داشت، اندیشه است که خیر را از شر تشخیص می‌دهد، هزار سال طول می‌کشد تا انسان به آگاهی برسد. سینما لذت بخش شد چون تفسیر زندگی است، هرچند که از عمر سینما زیاد نمی‌گذرد.
فیلسوفان فیلم به پژوهندگان این حوزه گوشزد کرده‌اند، که نباید در استدلال خود به وضوح، دقت مفهومی داشته باشید. فلسفه و فیلم روی هم تاثیر دارند، رابطه‌شان پویا و خلاق است، از همین راستا ست که فیلم به هنر تبدیل می‌شود.
فلسفهٔ فیلم یکی از پر ریشه‌ترین زیر ساخت‌های فلسفهٔ هنر در چند دههٔ اخیر است. فیلم به یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های فرهنگی دوران جدید تبدیل شده است. طبیعی ست که در عالم هنر ادبیات و نشانه گذاری‌های متفاوتی برای بیان واقعیت به کار گرفته می‌شود. برای رسیدن به مقصد مشترک مسیر‌ها و روش‌های مختلفی ممکن است انتخاب شود، اما در هر صورت اصول و مبانی مشترک در انجام فعالیت‌های اجتماعی وجود دارد که حدود آزادی عمل کنشگران اجتماعی را محدود می‌کند، از آن جمله احترام به‌شان و منزلت انسان و خود داری از به کار بردن الفاظ و عباراتی است که بنا به داوری عرف جامعه، توهین، افترا، و تهمت تلقی می‌گردد.
ما بر این باور هستیم که بخشی از سخنرانی جنابعالی در روز سه شنبه ۱۳/۴/۹۱ در صحن علنی مجلس که طی آن دست اندرکاران تولید و ساخت فیلمهای
شبانه روز و
انتهای خیابان هشتم بصورت مستقیم مورد خطاب قرار گرفت، غیر اخلاقی، غیر مسئولانه، و دارای وصف مجرمانه است. مقایسه این فیلم‌ها با تولیدات و جهت گیری شبکه فارسی وان که از دید جنابعالی مروج روابط جنسی نامشروع زنان شوهردار است، بطور تلویحی و حتی صریح وارد کردن اتهام به دست اندرکاران فیلمهای
شبانه روز و
انتهای خیابان هشتم را نشانه رفته است.
این دو فیلم به صورتی که در مجموعه سخنرانی جنابعالی معرفی می‌شوند، رواج دهنده بی‌بندوباری اجتماعی قلمداد می‌گردند. به نظرم با این ارزیابی، جنابعالی در مسیر خطا گام بر می‌دارید. ما دغدغه‌های جنابعالی را در حفظ و ارتقاء جایگاه خانواده درک می‌کنیم و دلسوزی و مسوولیت پذیری شما را در این خصوص ارج می‌نهیم با این وجود بر این باور هستیم که عدم تسلط شما بر جنبه‌های فنی تولیدات هنری و شیوه‌های متفاوت پیام رسانی و تاثیر گذاری در حوزه‌های هنری موجب شده که با یک ارزیابی شتابزده از پیام‌رسانی و تاثیرگذاری این فیلم‌ها از مسیر عدالت و انصاف خارج شوید و این در شرایطی‌ست که شما در مقام عضو محترم کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی این فرصت و امکان را داشتید که قبل از دست‌زدن به داوری شتابزده، پرسشهای شخصی خود در خصوص این فیلم‌ها را با دست اندرکارانش در میان می‌گذاشتید و پاسخ‌های دریافتی را مورد ارزیابی قرار می‌دادید.
زبان هنری بیشتر وقت‌ها زبان رمز و راز و تمثیل‌ها و نماد هاست، و درک زبان و پیام فیلم در خارج از فضاهای حقیقی آن ممکن است ما را دچار اشتباه کند. کما اینکه در مورد فیلم
انتهای خیابان هشتم پیام فیلم به تصویر کشاندن چهرهٔ زشت هیولای فقر فرهنگی و اقتصادی ست. اگر خواهری صرفا به خاطر علاقهٔ شدیدش به برادرش و برای نجات وی از اعدام تن به بزرگ‌ترین ذلت و شکنجه می‌سپارد، این فیلم نه تنها نمی‌تواند گزینهٔ خوبی برای ترویج فحشا باشد بلکه با ارائه تصویر یک قربانی پاک سرشت و شدیدا عاطفی درصدد است که همدردی اعضای خاموش جامعه را که در مقابل دیدگان آن‌ها هر روز انسانهای بی‌گناهی قربانی می‌شوند بر انگیخته و همبستگی اقتصادی و فرهنگی اعضا جامعه را به عنوان یک راه حل در ایجاد نظم و پاسداری از ارزشهای اجتماعی معرفی کند و تحریک وجدان عمومی جامعه، که این روز‌ها بشدت کمرنگ شده است، در چهار چوب تصویرهای دهشتناک و دردناک این پیام ارسال می‌گردد که هر انسانی و حتی اولیاء دم باید پی آمدهای تصمیمات خود و هزینه‌های اجتماعی آن را قبل از هر اقدامی مورد بررسی و ارزیابی قرار دهند، و متوجه مسئولیت اجتماعی خود باشند.
دست اندرکاران تولید فیلمهای
شبانه روز و
انتهای خیابان هشتم برای هدایت صحیح پیام خود با کار‌شناسان و متخصصان متعددی از حوزه‌های علوم اجتماعی و انسانی مشورت نموده و در مورد چگونگی برقراری ارتباط سازنده با مخاطب به گفت‌و‌گو و تبادل نظر پرداخته‌اند. جای تاسف است که داوری جنابعالی فاقد پشتوانه تخصصی و کار‌شناسانه است و حاصل آنهم در توهین و تهمت ناروا به تولیدکنندگان یک اثر هنری عرض اندام می‌کند. فاصله میان دو دریافت از فیلم بقدری زیاد است که بدون ایجاد فضای مناسب گفت‌و‌گو عبور از سو تفاهمات و سو‌ظن‌ها میسر نمی‌باشد. در مقابل سخنرانی جنابعالی چهار گزینه پیش روی ما قرار دارد.
۱. سکوت و بی‌اعتنایی به آن چه رخ داده است.
۲. ایجاد هیاهو و اقدام متقابل
۳. توسل به مراجع قضایی و پیگیری حقوقی موضوع
۴. اطلاع رسانی صحیح و تلاش برای برقراری گفتمان سازنده و رفع سو تفاهم‌ها
گزینهٔ اول را یک اقدام غیر مسئولانه و بی‌نتیجه ارزیابی می‌کنیم. گزینهٔ دوم را درشان مخاطب محترم نیافتیم. در خصوص گزینهٔ سوم با وکلای خود مشورت کردم و مطمئن شدم که ما حق طرح شکایت را داشته و با توجه به موضع‌گیری دادستان محترم تهران و رویه قضایی موجود و سابقهٔ محکومیت نمایندگان پیشین مجلس بخاطر ارتکاب فعل مجرمانه در چهارچوب نطق‌های پيش از دستورشان به این نتیجه رسیدیم که شکایت ما قابل پیگیری در محاکم قضایی است و اما این اقدام را هم سازنده ارزیابی نکردیم.
در شرایط امروز جامعه که سینما همانند بچه یتیم تو سری‌خورده شده‌ای که دیگر چیزی از آن باقی نمانده، از جنابعالی بیشتر از این انتظار می‌رود. همیشه در اذهان عمومی جنابعالی آدمی روشنفکر و همگام با واقعیت‌ها ارزیابی می‌شدید و از امروز شما هم دچار توهمات ذهنی گردیده‌اید. بدانید بخش اعظمی از وظیفه و رسالت سینما باید انعکاس دهنده وضعیت جامعه باشد. جنابعالی به عنوان نماینده مردم سعی کنید با واقعیت کنار بیایید. اگر شما هم شعارزده شوید، دیگر نمی‌دانیم از چه کسی باید انتظار همراهی داشت.
سید جمال ساداتیان
تهیه کننده فیلمهای
انتهای خیابان هشتم و شبانه روز
۱۳۹۱/۴/۲۳
