یک تحلیل تخیلی که ممکن است ماحصل توهم باشد! : نه عامل اطلاعانی نه هنرمند معترض همراه مردم؛ مهران مدیری موج سوار ماهر و کارکشته

سینمای ما- مطلبی که می‌خوانید از سری یادداشت‌های بینندگان سایت الف است که درباره حواشی کار تازه مهران مدیری منتشر شده است. نگاه نویسنده این مطلب هم یکی از دیدگاه‌های این روزها در مقابل موضوع پر جنجالی‌ست که انتشلر این فیلم در اینترنت و به صورت سی‌دی در فضای فرهنگی کشور ایجاد کرد و هنوز ادامه دارد. قضاوتش با شما:
***

بازار “توهم توطئه” در کشور ما قدمتی چند صد ساله دارد و غالبا مردمان سرزمین ما مشتاقند تا شخص یا گروهی ورای همه اخبار، “مسائل پشت پرده” و “زاویه پنهان” حوادث را برایشان افشا کند. البته ریشه های این عقیده در تاریخ ما قابل درک است. چرا که غالبا این فرهنگ ومردمانش در معرض دسیسه و توطئه بوده و از این حیث لطمات جبران ناپذیری خورده است. بنابراین قبل از هر چیز بگذارید یک تیر خلاص به خودم شلیک کنم. اعتراف می کنم ممکن است سخنانی که می گویم کلا ماحصل یک توهم و "تحلیل تخیلی" از یک واقعه کاملا عادی باشد. ممکن است من فرد متوهمی باشم که قضایا را بسیار پیچیده کرده و به چنین نتیجه ای رسیده ام.

اولین بار در یکی از سایتهای خبری قسمتهایی از “طنز جدید مهران مدیری” را دیدم که محتوای آن تمسخر شبکه های فارسی زبان لس آنجلسی بود. بعد شنیدم که مجموعه کامل این آیتم ها به مدت ۵۰ دقیقه به صورت سی دی تهیه شده و در سطح شهر و بلکه کشور به سرعت در حال فروش است. حس فضولی، از آن جمله حواسی است که اگر به دادش نرسی می تواند بسیار کشنده باشد. بنابراین، در به در گشتیم و بالاخره کل ۵۰ دقیقه را دیدیم و حسمان تخلیه شد. دقیقا یادم نیست قبل از این تخلیه بود یا بعد از آن که در جایی خواندم یکی از نویسندگان قهوه تلخ نسبت به این آیتمها واکنش نشان داده و تولید آن را مربوط به ۴ سال قبل دانسته است. بنا به خبر متواتر سایتهای خبری وی گفته است: “این کلیپ مربوط به یک مجموعه آیتم هست که ۴ سال پیش ساخته شد و قرار بود وارد شبکه خانگی بشود این آیتم ها شامل شوخی هایی با تلویزیون، برنامه های ماهواره ای و این طور مسایل هست.اما بعد از ساخته شدن این ایتم ها آن ها را به آرشیو سپردیم و دیگر پیگیر آنها نشدیم حتی سراغ مجوز گرفتن برای آنها هم نرفتیم که باعث دلخوری هایی نشود اینکه بعد از این همه مدت چرا و از چه طریقی این ویدیو منتشر شده برای ما هم نا معلوم است.”

در اینجا قصد ندارم راجع به ماهیت این کلیپ و حواشی مربوط به آن بپردازم. بلکه بیشتر مایلم تا راجع به تحلیلی که شاید توهم باشد صحبت کنم:

سوابق کاری فردی مثل مهران مدیری نشان میدهد او کسی نیست که بی گدار به آب بزند. اصولا مدیری نشان داده است تا وقتی از موفقیت مالی و مردمی یک کار اطمیان نداشته باشد، وارد گود نمی شود. به این قرینه، به نظر می رسد ساختن مجموعه ای که اساسا قابلیت کسب مجوز ندارد (به علت ماهیت غیراخلاقی و غیرعرفی غالب آیتم ها)به چشم مدیری و تیم تهیه کنندگان او، کاری عبث و به نوعی از پیش شکست خورده است. بنابراین اولین توهم این است که این کار هدفمند صورت گرفته است. تاریخ و زمان ادعایی تولید این آیتمها نیز محل بحث و اشکال است. ۴ سال، در کشوری مثل کشور ما، برای مخفی نگه داشتن چنین برنامه ای که قاعدتا سر و صدای زیادی را بوجود می آورد، زمان کمی نیست. آن هم در شرایطی که هر جریانی بدنبال آتو گرفتن از جریان رقیب است. حتی فرضا که این قول را بپذیریم، سوال اینجاست که اگر این کار مربوط به ۴ سال پیش بوده، چرا و چگونه تا امروز مخفی مانده و چرا و چگونه اکنون و با این حجم به بیرون درز کرده است؟ بنابراین توهم دوم این جا شکل می گیرد که این کار احتمالا نه ۴ سال پیش، بلکه اندکی پیش یا پس از شروع سریال قهوه تلخ بوده است.

چنانچه توهم دوم را بپذیریم، سوال اصلی اینجاست که اساسا بیرون دادن این کلیپ چه هدفی را دنبال می کند؟

شروع قهوه تلخ با استقبال عظیم مردم روبرو شد. این استقبال به حدی بود که تهیه کنندگان این سریال را هم غافلگیر کرد. به عللی که جای بحث آن اینجا نیست، کم کم شایعاتی در مورد این کار مطرح شد مبنی بر اینکه مهران مدیری در این کار مسائل روز میان مردم و حکومت را به چالش کشیده است. [...] این موارد به همراه بروز شایعاتی از قبیل تعطیلی زود هنگام پروژه قهوه تلخ، انتقاد صریح صدا و سیما ازاین سریال وعدم تائید آن از جانب رئیس سازمان، همه و همه این ذهنیت و نگرانی را در سازندگان سریال قهوه تلخ ایجاد می نمود که هر لحظه امکان تعطیلی و توقیف پروژه وجود دارد. بنابراین فرصت را مغتنم شمرده و آیتمهای تولیدی را به عنوان برگ برنده رو کردند. به این ترتیب، دیگر فرقی نمی کند که این آیتمها ۴ سال قبل تولید شده باشند یا محصول این نگرانی ها بوده باشد. آنچه به نظر می رسد، تعمد تهیه کنندگان آن برای پخش آن در این بازه زمانی است. این کار احتمالا دو هدف را توامان دنبال می کند: مدیری و تیمش دامن خود را از شایعات موجود پاک می کنند و ادامه کار قهوه تلخ تضمین می شود و دیگر اینکه اعتماد نصفه و نیمه مجریان و متصدیان فرهنگی کشور و بخصوص صدا و سیما را برای برنامه های بالقوه آتی بطور کامل بازمی گردانند. هدف سومی را هم می توان متصور بود و آن اینکه فرصتی است تا به تلویزیون های خارج نشین ضربه شصتی نشان داده شود.

شما می توانید همه این استدلالات و صغری کبری چیدن های بنده را توهم محض بدانید. ممکن است این طور باشد. اما به نظر من در این میان یک مسئله توهم نیست و آن هوش بالا و زیرکی شخصی مثل مهران مدیری است. هنگامی که قهوه تلخ شروع شد، عده ای از مخالفین و معاندین داخلی و خارجی جمهوری اسلامی، مهران مدیری را نمونه کامل یک هنرمند مردمی و همگام با اعتراضات مردم دانسته ، او و کارش را به جهت محتوای مخالف گونه اش بی نهایت ستایش کردند. حتی این تکریم و تحبیب ها باعث شد تا استثنائا این بار، سیل کپی رایت، این اثر مدیری را با خود نبرد و محصول او فروش خوبی پیدا کند. از سوی دیگر طبق شنیده ها باعث شد تا شهرام همایون، همان کسی که اساس توجه کلیپ طنز مهران مدیری به او و برنامه های بی محتوای شبکه ضد جمهوری اسلامی وی بود، بعد از کلی فحاشی به مدیری و بعد از آنکه او را عامل اطلاعاتی جمهوری اسلامی معرفی کرد، به نشانه اعتراض برنامه اش را تعطیل کند.

مهران مدیری اما، از نظر من نه عامل اطلاعانی است و نه هنرمند معترض دمکراسی خواه و همراه با مردم. مدیری حکم موج سوار ماهر و کارکشته ای را دارد که امواج دریا و بادهای مخالف و موافق را به خوبی می شناسد. او بخوبی میداند که چه وقت و چگونه زاویه اش را به چه مقدار تغییر دهد تا نه تنها غرق نشود، بلکه همواره در “اوج موج” بماند.

نظرات