| | |
سینمای ما- اين روزها در لا به لاي اخبار مربوط به اکران فيلمها، رويدادهاي عجيب و غريبي به چشم مي خورند که يکي از آنها جلوگيري رسمي از نمايش عمومي فيلم «تسويه حساب» در برخي از شهرستانها است. اگر اهل پيگيري مطالب منتقدها در نشريات سينمايي باشيد لابد مي دانيد که نگارنده هم مانند اغلب قريب به اتفاق همکارانش، اين فيلم را اثري کم ارزش مي داند، بنابراين، اين يادداشت در پي دفاع از خود فيلم نيست، بلکه محل تأمل و ترديدي است در برابر سياست ياد شده که چرا بايد فيلمي اجازه اکران در شهري مثل تهران را داشته باشد ولي فرصت نمايش در شهرستاني ديگر را از آن سلب کنند؟ بنا بر حدسياتي مي توان چنين جوابي را براي اين پرسش در نظر گرفت که دليل اصلي اين مسأله، وجود اختلافات فرهنگي در مناطق مختلف ايران است و براي همين ممکن است فيلمي با مختصات فرهنگي يک ناحيه جور باشد ولي در برابر بافت فرهنگي منطقه اي ديگر تناسب نداشته باشد. راستش هر چقدر اين جواب احتمالي را در ذهن خود پس و پيش مي کنم، وجهه اي منطقي برايش نمي يابم و برخلاف ظاهر مستند به فرهنگش، به نظر نمي آيد بنياني فرهنگي داشته باشد. به نظرم اين استدلال و سياست از چند جهت ايرادپذير است:
1 - اگر قرار باشد چنين سياستي فراگير شود تکليف فيلمسازان و تهيه کنندگان واقعاً چه مي شود؟ آنها بر اساس چه پيش بيني هايي مي توانند روي فروش و سود اثر خود تکيه کنند؟ از قضا، بر اساس همين اقتضائات مختلف فرهنگي در نواحي مختلف ايران، خيلي از سينماگران روي فروش کار خود در برخي از شهرستانها حساب ويژه باز مي کنند ؛ کما اينکه همين دو سه ماه پيش، فيلم «به کبودي ياس» که بسياري از عواملش مشهدي بوده اند، در شهر مشهد فروش نسبتاً خوبي را به خود اختصاص داد. اين سياست، ضرري جدي براي سينماگران دارد و مي تواند به تدريج بي اعتمادي را ترويج کند که نهايتاً دودش به چشم کليت سينماي مان خواهد رفت.
2 - چه کس يا کساني قرار است نظر دهند فيلمي، مناسب اکران در فلان و بهمان شهر است يا نه؟ عدم شفافيت در سياست گذاريها از يک سو و سليقه اي بودن بسياري از تصميمات از سوي ديگر، مخاطرات ناشي از اين رهيافت را افزون مي سازد.
3 - در شهرهاي بزرگي مثل تهران، مشهد، شيراز، اصفهان و...، بافت يکپارچه شهري وجود ندارد و ممکن آداب گفتاري و رفتاري و عقيدتي فلان محله شهر با بهمان ناحيه اش بسيار متفاوت باشد. آيا با استناد به اين واقعيت مي توان در خود شهرها هم درجه بنديهاي اين چنيني اعمال کرد و مثلاً دستور صادر کرد که فيلم «طلا و مس» براي اهالي ميدان خراسان مناسب است ولي ساکنان نياوران حق ديدنش را ندارند؟! چرا راه دور برويم، مگر نمي شود ساکنان اهالي فلان شهرستان که فيلم برايشان ممنوع النمايش شده است به تهران بيايند و فيلم مزبور را در سالن هاي پايتخت مشاهده کنند؟ و باز نکته اي ديگر: مگر روال نيست که پس از مدتي فيلمهاي سينمايي در قالب لوح هاي فشرده در محل فروش رسانه هاي تصويري عرضه شوند؛ آيا آن افراد شهرستاني بدين طريق فيلم مزبور به دستشان نمي رسد؟ يا شايد اداره کل ارشاد فلان شهرستان مأمور مي شود در جايگاه عوارضي اتوبان ها، نگهبان بگمارد تا از ورود سي دي مثلاً «تسويه حساب» به آن شهر جلوگيري کند؟
4 - اصلاً بي خيال سود و زيان اقتصادي و نيز آلترناتيوهاي نمايشي شويم. چرا بايد فکر کنيم فيلمي که مثلاً متناسب با بافت فرهنگي تهرانيان است، نبايد براي شهرستاني ها به نمايش درآيد؟ تهراني ها زيادي اهل تساهلند يا شهرستاني ها بيش از حد دچار دگماتيسم اند؟ مي بينيد که در هر دو سوي اين ماجرا، اهانت ضمني به تهرانيان و شهرستاني ها شده است.
5 - سالها ست که داريم در ابعاد مختلف و به نيت سلامت فرهنگي و اخلاقي، انواع و اقسام محدوديتها را تجربه مي کنيم. بد نيست به جاي تشديد آنها در مواضعي نادرست، يک بازنگري در نتايج شان به عمل آوريم که تا چه ميزان اين سياستهاي منعي، پيامد مقتضي با کارکرد مورد نظر اوليه داشته است. ترويج و بسط آگاهي در مخاطب به مراتب ثمربخش تر از تحديد و قبض دسترسي او به مواردي است که برخي ديگر از شهروندان حق استفاده از آنها را دارند
+ نوشته شده در چهارشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1389ساعت 10:35 توسط محمد تاجیک | آرشیو نظرات
|
