نگاهی به فیلم «طلا و مس» ساخته همایون اسعدیان : وقتی مس وجود طلا می‌شود

سینمای ما- وقتي تيتراژ پاياني طلا و مس بر روي پرده رفت به اين فكر ميكردم چگونه همايون اسعديان بعد از ده رقمي به طلا و مس رسيده است . طلا و مس توانايي كارگردانش را در روايت روان اثر به شدت به رخ ميكشد و حقيقت تلخي را به زيبايي در مقابل ديدگان بيننده منعكس ميكند . به جرات ميتوان گفت اگر مير كريمي در زير نور ماه زندگي اجتماعي يك طلبه را نشان ميدهد ، اسعديان در طلا و مس تماشاگر را وارد حريم خانواده يك طلبه ميكند و بييننده را با روزمرگي هاي زندگي او مشكلاتش ، روابطش با فرزند و همسر درگير ميكند . اسعديان از بهروز شعيبي و نگار جواهريان چنان بازي گرفته است كه اگر ببيننده پس زمينه ذهني از انها نداشته باشد ميتواند تصوير واقعي از اين كاراكترها بسازد .

بهروز شعيبي بعد از كارگرداني فيلم باغ الوچه و چند دستيار كارگرداني نقش طلبه جوان را به زيبايي ايفا كرده است . حالت نگاه ، راه رفتن و لحن كلام همگي حاكي از تسلط او بر نقش است . تصوير روابط سيد و همسرش با حفظ همه حريم ها و حرمتي كه به يكديگر ميگذارند حكايت از گم شدن روح زندگي خيلي از ادمهايي است كه با ادعا هاي عجيب و غريب تنها فاصله بين مرد و زن را بيشتر ميكنند

نگار جواهريان را در تنها دو بار زندگي ميكنيم و هيچ بسيار دوست داشتم ولي با ايفاي نقش زهرا سادات ثابت كرد با زواياي مختلف نقش به شدت اشناست و خوب از پس اجراي ان بر مي ايد . او در همه سكانس ها خوب است ، از درست كردن غذا تا درد و دل كردن با همسر و.... غم و استيصالي كه جواهريان با نگاهش به ببيننده منتقل ميكند روح تماشاگر را درگير تنهايي و بي كسي و مظلوميت زني ميكند كه هميشه در كنار همسرش بوده و آرامش را به زندگي هديه داده است .

داستان طلا و مس حول محور زندگي خانواده ميگذرد . مادر خانواده اي طلبه ام اس ميگيرد . حال طلبه جوان ميماند با نبود همسرش و فرزندان كوچكي كه به مادر احتياج دارند . اسعديان با قراردادن اقا سيد در منزل درگيري هاي او با فرزندان كوچكش و نوع رابطه با دخترش به ارامي شخصيت طلبه جوان را به بيينده نشان ميدهد و همانگونه كه سيد با زواياي شخصيتي زهرا سادات اشنا ميشود ببيندده نيز به روح بزرگ اين زن پي ميبرد . سيد در نبود زهرا به وجود روح جاري او در زندگي اش ميرسد كم كم مي فهمد كه همسرش در تمام سالهاي زندگي در كنارش بوده و با فداركاريهاي خاص كه تنها از يك زن بر مي ايد او و زندگي اش را حمايت كرده است و حالا با مريضي او همه چيز كم كم براي سيد اشكار ميشود .و اينبار مرد كه براي خواندن درس اخلاق به تهران كوچ كرده با همه سختي ها اخلاقيات را در زندگي اش آنگونه كه بايد باشد ( نه انگونه كه هست ) پياده ميكند و با همه سختي ها كرامت زهرا را حفظ ميكند .

اسعديان در روايت داستان خانواده نيم نگاهي به بازخورد شخصيتي قشر روحاني در جامعه دارد . سكانس هايي مانند برخورد اوليه پرستار با سيد يا وقتي سيد با دخترش به مدرسه ميرود به زيبايي منعكس كننده نوع نگاه جامعه در برابر اين قشر است .

اسعديان با طلا و مس ثابت كرد ميتوان با صداقت به زندگي قشري پرداخت كه همواره به دليل شغل خاص در زير ذره بين جامعه زندگي ميكنند . نشان دادن رفتار هاي سيد در مواجه با پرستار همسرش زماني كه به منزل او مي ايد حاكي از نوع رفتار جامعه است . جامعه اي كه همواره پايبندي به اخلاقيات را فرياد ميزند اما در بسياري از لحظات توجيهي براي بي اخلاقي حاكم بر فضاي جامعه ندارد .

اسعديان تماشاگر را همراه سيد ميكند ، با او همه تلخي ها و زيبايي ها زندگي اش را تجربه ميكند و دار قالي را زماني به پايان ميبرد كه به خوبي روح تماشاگر را مانند سيد صيقل داده است . اري نكته اي كه نويسنده و كارگردان با روايت زيبايشان بر پرده ترسيم كردند همين است . تنها در سايه مشكلات است كه ميتوان با توكل مس وجود را به طلا بدل كرد .

نظرات