| | |
سینمای ما - علیرضا خمسه در ویژه نامه نوروزی همشهری نوشت :برای ارزیابی کارهای مهران مدیری ،اول باید به وضعیت کمدی های تلویزیونی امروز ما، تفاوت طنز و کمدی و انواع کمدی نیم نگاهی انداخت.کارهای کمدی تلویزیونی و کمدی هایی که در سینما و حتی تئاتر شاهد هستیم،از مسیر اصلی خود خارج شده و به یک وسیله صرفاً سرگرم کننده تبدیل شده است.کمدی در اصل، هدفی اجتماعی را دنبال می کند.یعنی هر کاری در ژانر کمدی به دنبال انتقاد از مسائل و اوضاع اجتماع و انسان هاست.این هدف کمدی است ، ولی وسیله اش خنداندن است.یعنی از هر روشی برای خنداندن تماشاگر استفاده می کند تا رفتارهای او را اصلاح کند یا به اهداف والاتری دست بیابد.اما طنز بیشتر یک مقوله ادبی است که با کمدی وجوه اشتراک و افتراقی دارد.به این معنی که هر اثر کمدی تا آن جا که یک متن دارد، می تواندبا طنز یگانه باشد و یا از آن جا که از روش هایی برای خنداندن تماشاگر استفاده می کند، با طنز مناسبت دارد.ولی آنچه مسلم است، این است که در طنز به مقوله ها جدی تر نگاه می شود و حیطه طنز ، ادبیات است، اما کمدی بیشتر در حیطه نمایش و تصویر قرار می گیرد.خود کمدی هم مشتمل بر چهل شکل و شیوه است ؛ از نوع بسیار بسیار سبک تا نوع جدی که شانه به شانه طنز جلو می آید.ما انواع کمدی مانند کمدی های بزن بکوب،رفتاری، گفتاری، موقعیت، آسیایی، اروپایی،تک پرسوناژ،سیاه، اشک انگیز، وحشت و ... داریم.
اما از میان انواع کمدی ها تنها یک نوع که به آن کمدی تلویزیونی می گوییم، در ایران باب شده است.از بین همکارانی هم که در این عرصه کار می کنند،مهران مدیری به دلیل شناخت، هوشمندی و تجربه ای که دارد، موفق تر بوده است.البته باید همین جا گفت کمدی های تلویزیونی ما از وظیفه اصلی اش که انتقاد باشد، دور شده است.کما اینکه خود مدیری بارها در تولید و ساخت و پخش کارهایش با مشکل روبه رو شده است؛ همان طور که دیگرانی هم به این وضعیت دچار شده اند.چون نگاهشان تند و رادیکال و انتقادی بوده است که به طنز نزدیک تر است تا برنامه های نود شبی.این برنامه ها واقعا طنز نیستند و بیشتر یک سری ماجراها و حرفهای سبکسرانه را ترویج می کنند.این نوع کمدی ها در قالب برنامه های نود شبی، غالبا ماندگار نیستند..اما کمدی های ماندگار چه در سینما و چه در نما یش و تلویزیون، کمدی هایی هستند که نگاه انتقادی و نثر و زبان فاخری دارند.
با این اوصاف و با توجه به شرایط موجود، کارهای مهران مدیری نسبت به کارهای همکارانش بهتر بوده است.به این دلیل که اعتمادی نسبی به او وجود دارد و دست و بالش برای کار کردن باز تر است.
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار بگیرد،مقایسه کمدی های تلویزیونی مابا نمونه های مشابه خارجی است.کمدی های اروپایی و آمریکایی تکلیف مشخص و روشنی دارند و در ادامه کار گذشتگان خود قرار می گیرند.یعنی نوعی استمرار در آنها وجود دارد.ولی کمدی در سنما و تلویزیون ایران طی 50 – 60 سال گذشته با افت و خیزهای فراوانی مواجه بوده است.به همین خاطر است که کارهای مدیری در استمرار خودش معنا پیدا می کند و ادامه یک سنت نیست.یعنی یک ویژگی بارز کارهای او این است که از یک نقطه آغاز کرده و به گسترش و پهناور کردن مسیر خود پرداخته است.
به نظر من، کمدی های مدیری در شرایط آرامش و هنگامی که موقعیت کار کردن برایش فراهم باشد، در مسیر خود رو به ترقی است و اگر شرایطی به و جود بیاید که شخصی مثل مدیری - که از مهره های با ارزش کمدی ماست ـ نتواند کار کند، یعنی مشکلاتی اساسی در این عرصه وجود دارد که حتما باید آسیب شناسی شود.
|
