حال و روز فجر بيست وهشتم
اوج تفکيک «خودي» و «غيرخودي»

سینمای ما- امير پوريا: يک ـ اينکه دفتر جشنواره سرانجام در روز چهارم برگزاري بيست و هشتمين دوره، اسامي اعضاي هيات داوران بخش اصلي يعني مسابقه سينماي ايران را اعلام کرده و ترديدها و بحران هاي موجود به انتها رسيده، تنها يک توهم است و بس. صرف نظر از اينکه ترکيب هيات داوران به لحاظ ميزان دوري از صنوف سينماگران فعال و ميزان نزديکي به نگاه رسمي، درست يادآور هيات هاي سال هاي اوليه جشنواره در دهه 1360 با آن فضاي بسته فرهنگي است، هنوز در خصوص يکي از دو عضو نه چندان وابسته به مواضع رسمي يعني مسعود جعفري جوزاني و فاطمه گودرزي، بلاتکليفي عجيبي وجود دارد که در تاريخ اين جشنواره و - تا جايي که مطالعات و حافظه تاريخي من قد مي دهد- تاريخ جشنواره هاي جهاني منحصر به فرد و بي سابقه است. در حالي که مسوولان جشنواره مي پندارند کسي از انکار و رد پذيرش مسووليت داوري توسط فاطمه گودرزي باخبر نيست، اين بازيگر سينما و تلويزيون کشور به بسياري و از جمله طي تماسي که فايل صوتي آن موجود و قابل ارائه است، به نگارنده اعلام کرده که داوري را قبول نکرده، در مسافرت به سر مي برد و اساساً فيلمي در اين دوره نديده که بخواهد درباره آن قضاوت کند.

دو ـ مگر مي شود تعداد اعضاي باقيمانده و قطعي شده يک هيات داوري، برخلاف تمام آيين نامه هاي داخلي و جهاني موجود که بايد فرد باشد تا از تساوي آرا و به نتيجه نرسيدن داوران جلوگيري شود، به شش نفر که زوج است، تقليل يابد؟ ترکيب محسن علي اکبري (تهيه کننده فيلم هايي چون «مريم مقدس»)، ابوالقاسم طالبي (سازنده فيلم هايي چون «ويرانگر» و «آقاي رئيس جمهور»)، محمد ابراهيم فياض (يکي از مشاوران فرهنگي مقامات نظام)، اسفنديار شهيدي (فيلمبردار قديمي که از جديدترين کارهايش «18-» به کارگرداني اصغر نصيري هنوز روي پرده است)، ناصر هاشم زاده (از اعضاي ثابت شوراهاي فيلمنامه در تلويزيون و سيمافيلم و يکي از نويسندگان «بيد مجنون») و مسعود جعفري جوزاني (تنها عضوي که بيش از پيوند با مواضع رسمي، در جايگاه يک سينماگر فعاليت کرده و مي کند) چگونه مي توانند آراي جمعي خود را به نام هيات هفت نفره يي که مثلاً گودرزي هم يکي از آنهاست، اعلام کنند؟ به گمانم ماجرا روشن است. تفکيک فيلم ها و فيلمسازان «خودي» و «غيرخودي» از سوي مديران بنياد سينمايي فارابي و معاونت سينمايي وزارت ارشاد و خود جشنواره فجر، به قدري آشکار و مشهود است که مي توان هر نظري را در اين راستا از هيات صوري داوران انتظار داشت. سايت رسمي جشنواره، بي محابا و بدون آنکه امضايي پاي نوشته ها بگذارد، از فيلم هاي مقبولي چون «به رنگ ارغوان»، «ملک سليمان» و «بيداري روياها» ستايش هاي گرم به عمل مي آورد. در اعلام آراي مردمي تا همين جا، از شوخي تاريخي نظرخواهي با عناوين «خوب»، «خيلي خوب» و «عالي» که بگذريم، اصراري وجود دارد مبني بر اينکه جايگاه «به رنگ ارغوان» تا حد ممکن تثبيت شود و اين، يادآور همان نکته منجر به مجوز گرفتن اين فيلم بعد از شش سال است؛ با آمدن ابراهيم حاتمي کيا در فهرست دريافت کنندگان جايزه جشنواره، بخشي از اين سردي و بي رمقي به گرما و شور و تشويق بدل مي شود و اين به سود جشنواره يي است که به ناگزير، دارد با انواع دردسرها و دست اندازها دست و پنجه نرم مي کند. ميان فيلم هايي که فقط در سانس آخر شب براي منتقدان به نمايش در مي آيند، «هيچ» و «آتشکار» و «صد سال به اين سال ها» طبعاً به عنوان آثار خارج از مسابقه، چيزي تحت عنوان جلسه مطبوعاتي ندارند، اما براي فيلم «زم هرير» در نهايت شگفتي، نشست پرسش و پاسخ برپا مي شود و کوشش سازنده آن علي رويين تن براي مشابه جلوه دادن خود و فيلمش با سه اثر ديگري که نام بردم، ناگهان و به شکلي ناشيانه، با اين امتياز «رانت»وار که دريافت مي کند، بي اثر مي شود.

سه ـ هيجاني در بين نيست. تقسيم بندي خودي و غيرخودي که در اين دوره به اوج خود رسيده، نتايجي بس قابل پيش بيني به بار خواهد آورد. سايت و ستادي که وظيفه اش اطلاع رساني صرف است، فيلم هايي را تحسين و نپذيرفتن داوري از سوي برخي اعضا را پنهان مي کند. به اين ترتيب، اين پيش بيني پذيري جايي براي هيجان تا روز آخر باقي نخواهد گذاشت و اين براي جشنواره يي که همواره دست کم اين هيجان را داشته، غم انگيز است.

منبع : اعتماد

به روز شده در : يکشنبه 11 بهمن 1388 - 8:34