نگاهي به مجموعه «مسافران» ساخته رامبد جوان
زمينگيري غيرارادي

سمانه احمدي: ہاين حق سازنده اثر و خواننده نقد است که پيش از هرچيز بداند آنچه پيش رو دارد، قرار است با چه معيار از سنجش مورد ارزيابي قرار گيرد. در اين صورت اگر بخواهيم «مسافران» را با معيار فانتزي که در مجموعه هري پاتر يا تريلوژي ارباب حلقه ها و امثال آن مطرح مي شود بسنجيم، قاعدتاً ميزان و مقياس مناسبي انتخاب نکرده ايم چرا که «مسافران» نه تنها ريشه اقتباسي قوي در ادبيات فانتزي ندارد بلکه در چارچوب تمام قواعد فانتزي نيز نمي گنجد. با اين همه شايد واژه شوخي سازي نيز براي آنچه ما پيش رو داريم به همان اندازه نامناسب باشد که فانتزي چرا که دستپخت رامبد جوان در آشپزخانه يي که پيمان قاسم خاني تدارک ديده، اگرچه در ابتدا با احترام به دستورالعمل شيوه فانتزي آماده شده اما محصول نهايي کمترين نسبت ممکن را با فانتزي دارد. البته هيچ فيلمي نيست که همه امکانات تکنيکي يک ژانر را يکجا داشته باشد و به عبارتي شرايط زماني و مکاني ساخت يک فيلم يا سريال اغلب گستره انتخاب سازندگانش را محدود مي کند.

ہ«مسافران» با وجود تلاش اوليه سازندگانش براي ارائه نوع جذابي از فانتزي به مخاطبي که عادت به ديدن نمونه هاي وطني آن ندارد، همان طور که اشاره شد، چندان در چارچوب تعريف عمومي آن نمي ماند چرا که فانتزي در واقع گونه يي از سينما و ادبيات است که اشکال فراطبيعي را به عنوان عنصر اوليه طرح و توطئه يا درونمايه خود به کار مي گيرد و به لحاظ فضاي ادبياتي در زيرمجموعه ادبيات گمانه زن جاي مي گيرد. فانتزي بيش از هر چيز داراي عناصر تخيلي در فضايي خود- منسجم است که منطق و قوانين خاص خود را مي طلبد. اما آنچه شرايط دراماتيکي را خلق مي کند استفاده از تضاد و تقابل در فضايي شبه واقعي يا فراواقع است که اين همه در «مسافران» تقليل يافته و گاه تغيير کارکرد مي دهد.سير روايي آن نيز حاکي است ما شاهد مجموعه يي هستيم که از سوي يک کمدي با رگه هايي از فانتزي کودکانه به سمت خلق فضاي انتقادي بزرگسالارانه يي پيش مي رود و همزمان خاصيت هاي فانتزي خود را نيز از دست مي دهد.

ہپيش از هر چيز بايد اذعان داشت «مسافران» اثري شريف به جهت طرح معاني و مفاهيم انساني است اما از نوعي دوگانگي رنج مي برد به طوري که ترکيب يک متن قابل تامل و البته اخلاق گرا و برخورد سطحي در اجرا باعث شده است اين مجموعه برخلاف پتانسيل بالا براي ايجاد موقعيت هاي کميک و خلق فضايي موثر در نهايت به طنزي ميانه و در مواقعي برنامه يي آنتن پرکن تبديل شود. البته به کارگيري بازيگراني ناهمگون با پتانسيل هاي مختلف و شيوه اجرايي متفاوت از محمدحسن معجوني، سحر دولتشاهي و نصرالله رادش گرفته تا حميد لولايي و شقايق دهقان در اين اتفاق چندان بي تاثير نيست. درست است که طبيعت روايي قصه براي درآوردن تفاوت زمين تا آسمان دو گروه چنين عدم يکدستي را طلب مي کند اما اين بار تفاوتي چندان بار سبک و سريع الانتقالي نيست که با انتخاب دو تيپ بازيگر متفاوت به مخاطب انتقال يابد.به همين علت بزرگ ترين مساله يي که «مسافران» از آن رنج مي برد تحميل بخش اعظم بار فراواقع قصه بر بازيگرانش است به طوري که حتي کارگردان، تندي ريتم مورد نظر در کار را بيشتر بر دوش بازيگرانش مي اندازد. در نتيجه بازيگران مجبورند در محدوده تنگ يک اتاق يا خانه مدام در تب و تاب باشند و در اصطلاح عام ترش به ورجه وورجه بپردازند تا اغلب دست تنها و در غياب ابزار بديهي دنياي فانتزي و حتي کميک به مخاطب يادآور شوند که شاهد يک کار کمدي- فضايي است.

ہآنچه ميزان توقع از يک کار گروهي نظير يک فيلم يا سريال را تعيين مي کند جدا از توقع مستتر در دل اثر، ترکيب گروه سازنده است که «مسافران» با وجود سابقه قاسم خواني در نوشتار طنز، چگيني در پروسه تهيه، رامبد جوان در بازيگري، تبليغات و بهره گيري از جلوه هاي ويژه و... توقع به وجودآمده را برآورده نمي کند. اما چرا؟

نخستين دليلي که به ذهن مي رسد، کافي نبودن بودجه و امکاناتي است که تنها عنوان فانتزي و فراواقعي بودن براي مشخص شدن رديف بودجه آن کافي است چرا که نمي توان يک مجموعه فانتزي را با برآورد يک سريال درجه ب خانوادگي ساخت حتي اگر چنين مجموعه يي بر پايه روابط اجتماعي بنا شده باشد.

دومين مساله تعريف اين سريال در قالب 90 شب با شيوه ساخت و پخش همزمان است. چنين شيوه يي باعث مي شود ضمن محدوديت زماني و داشتن دغدغه آنتن، سازندگان آن به حداقل ها در طراحي و اجراي جلوه هاي ويژه و نمايش اتفاقات تن دهند تا به موقع روي آنتن حاضر شوند.سوم محدوديت لوکيشن و البته محدوديت کنشي بازيگران به ويژه بازيگران زن فضايي مجموعه است که تاثير مستقيم در قابل باور کردن اتفاقات و کنش و واکنش هاي مورد انتظار دارد.چهارم در اختيار نداشتن ابزار بياني مناسب با موضوع نظير ابزار جنگي، ارتباطي و تاثيرگذار است که متاسفانه با پيشبرد سريال همان اندک ابزار فضايي اوليه هم جاي خود را به ما به ازا هاي زميني مي دهد و به طور کل فضايي ها عطاي آن را به لقايش مي بخشند و ترجيح مي دهند با تعلق خاطر هر چه بيشتر به زمين و اسلافش، کمي براي ادامه راحت تر ساخت داستان با توجه به محدوديت ها باشند.

ہاما نکته جالب در مورد روندي که «مسافران» از آغاز تا به امروز طي کرده اينکه اين مجموعه بازتاب مناسبي از شيوه برخورد مديران شبکه هاي تلويزيون ما با مخاطب است به طوري که رد پاي آن حتي در شيوه ساخت اين سريال هم به چشم مي خورد. در اينجا زميني ها مي خواهند فضايي ها را به گونه يي در خود هضم کند و به شکل و شمايل خود درآورند تا از خطرات احتمالي فضايي ها در امان باشند؛ کاري که مدت هاست مديران شبکه هاي تلويزيوني ما هم همان کار را مي کنند تا به قول معروف سليقه مخاطب را شکل دهند،در حقيقت «مسافران» قرباني چنين طرز تفکر بازنگهدارنده يي شده است که از يک پتانسيل پرقدرت به يک طنز گاه و بيگاه شبانه تبديل شده است که هرچه بيشتر مي گذرد خنثي تر و به مجموعه يي خانوادگي صرف نزديک تر مي شود به نوعي که فقط نوشتار متن يا همان ديالوگ ها در حد انتظار اوليه باقي مي ماند. در نتيجه «مسافران» فعلي نه نتيجه ناتواني سازندگانش بلکه بازتاب خوشفکري محدودشده در شرايط تحميلي است که در سياستگذاري ها از فانتزي تنها به نامي اکتفا مي کنند و صرف بيان حرف و معاني خوب را براي ارتباط و ارتقاي سطح سليقه مخاطب کافي مي دانند.


منبع : اعتماد

به روز شده در : دوشنبه 13 مهر 1388 - 7:47

چاپ این مطلب |ارسال این مطلب | Bookmark and Share

اخبار مرتبط

نظرات

شادن
دوشنبه 13 مهر 1388 - 13:37
-5
موافقم مخالفم
 

عالی نیست اما خیلی خوبه

حسن معجونی رو دوست دارم و نقش حمید لولایی رو .

شدیدا از بازیگر نقش شریفی خوشم میاد

sana
دوشنبه 13 مهر 1388 - 14:8
3
موافقم مخالفم
 

سری اولش خیلی بهتر بود

jalal
دوشنبه 13 مهر 1388 - 14:30
-41
موافقم مخالفم
 

عالي بود

ستاره
دوشنبه 13 مهر 1388 - 23:32
-14
موافقم مخالفم
 

از همين جا از همهي دست اندر كارانش آقاي رامبد جوان عزيز و باهوش و فهميده و نويسنده هاي با ذوق و فكورش تشكر ميكنم!

واقعا طنز به اين ميگن نه يه سري ادا و اصول مسخره كه فقط ميتونه وقت تلف كنه و ذهن ما جوونا رو اكبند نگه داره!

ممنون از نقدي كه اينقدر ماهرانه و دقيق بر روي زمين و كشور و نگاه و زندگي ادمها دارن!

با ارزوي سلامتي و موفقيت براي همگيشون

مهسا
سه‌شنبه 14 مهر 1388 - 12:3
2
موافقم مخالفم
 

من نمیدونم این مخاطب هایی که منتقدان میگن کجا هستند که این سریال رو نپسندیدند؟ من که هم خودم هم تمام دوست و آشنا و ... از تماشای این اثر لذت می بریم چون رامبد رو دوست داریم با معجونی و دولتشاهی و دهقان رابطه برقرار می کنیم . به رادش اعتماد داریم قاسم خانی رو قبول داریم. به همشون تبریک میگم

مریم
چهارشنبه 15 مهر 1388 - 9:41
-4
موافقم مخالفم
 

سریال مزخرفیه اصلا قبالی دیدن نیست

nilofar
چهارشنبه 15 مهر 1388 - 12:24
4
موافقم مخالفم
 

سریال خیلی چرت و ننریه

فریده
دوشنبه 20 مهر 1388 - 20:36
10
موافقم مخالفم
 

به نظر من ساخت خوبی داره البته باید از آقای جوان و آقای قاسم خانی بسیار تشکر کنم مخصوصا آقای قاسم خانی که به نظرم توی نوشتن استعداد خالص هستند و اونطوری که باید بهشون توجه نمی شه.

البته علت اینکه کسایی هستند که خوششون نمی یاد بیشتر به خاطر اینه که ما ایرانی ها اکثرا شبیه فرخیم واسه همین خوشمون نمی یاد بهمون توهین بشه یا شخصیتمون منفور تلقی بشه

حمید
چهارشنبه 22 مهر 1388 - 13:53
3
موافقم مخالفم
 

به نظر من ایده خوبی داره ، و موضوعی رو انتخاب کردن که جای کار زیادی داره ، برای رامبد جوان هم بعنوان اولین قدم کارگردانی کار خوبیه ،

ولی بعضی از قسمت ها بدلیل ضعف فیلمنامه ضعیف در می یاد ، مثلاً قسمت های مربوط به امیر پاشا ، و خیلی مواقع هم خوب و خنده دار از آب در می یاد، مثلاً قسمت های مربوط به اداره و فضا رفتن و یا دروغ گفتن . و دیالوگ های خوبی هم داره ، از سریال هایی هست که شخصیت پردازی داره مثلاً شخصیت فرید بعنوان یه آدم بیش از حد مودب و منظم و خشک ، و اگر شخصیت های دیگه هم ثبات بیشتری داشته باشند بهتر هم میشه .

Babak
جمعه 24 مهر 1388 - 15:25
0
موافقم مخالفم
 

Kate motefavet va kheyli jazzabiye.khaste nabashid.makhsoosan gozaresh haye akharesh fogholadast.

زهراجون
پنجشنبه 30 مهر 1388 - 21:40
7
موافقم مخالفم
 

من خيلي سريالو دوست دارم.

بازيگراي ثابتش خوبند.

ولي توي انتخاب بازيگراي مهمان بايد دقيق تر باشند.

خسته نباشيد.

مهسا
دوشنبه 11 آبان 1388 - 13:50
8
موافقم مخالفم
 

مسافران یک برره مدرنه. یه قسمتاییش از برره هم بهتره. این

قاسم خانی ها واقعا مخشون حوب کار می کنه.

TR
جمعه 14 اسفند 1388 - 11:3
-1
موافقم مخالفم
 

واقعا كار جديدي بود به آقاي جوان تبريك ميگم.

اضافه کردن نظر جدید
:             
:        
:  
:       




mobile view
...ǐ� �� ���� ����� ������� �?���?�


cinemaema web awards



Copyright 2005-2011 © www.cinemaema.com
استفاده از مطالب سایت سینمای ما فقط با ذکر منبع مجاز است
کلیه حقوق و امتیازات این سایت متعلق به گروه سینمای ما و شرکت توسعه فناوری نوآوران پارسیس است

مجموعه سایت های ما: سینمای ما، موسیقی ما، تئاترما، فوتبال ما، بازار ما، آگهی ما

 




close cinemaema.com ژ� ��� �?��� ��� ���?���