نويسنده : احسان رحيم زاده

عامه مردم او را با نام وفا مي‌شناسند. از نظر بينندگان پرشمار تلويزيون، چندان اهميتي ندارد که هانيه توسلي در کارنامه‌اش 9 فيلم سينمايي و 2 فيلم کوتاه و چند جايزه بازيگري دارد. مهم اين است که او توانسته در ايام تعطيلات نوروز با يک مجموعه جذاب و پرکشش هر شب مخاطبان جعبه جادو را سرگرم کند. ايفاي نقش در چنين برنامه پرمخاطبي بيش از هر چيز نشان از هوشمندي هانيه توسلي دارد، او مي‌داند که پس از کسب چند موفقيت حرفه‌اي، بايد کمي هم چاشني «شهرت» را به پرونده بازيگري‌اش اضافه کند. او خوب مي‌داند در شرايط امروز سينماي ايران، براي بالارفتن از پله‌هاي ترقي، در معرض ديدبودن، حضور پررنگ‌داشتن و شناخته‌شدن چقدر تاثيرگذار است. ظهور يکباره او را بايد يک اتفاق در حوزه بازيگران زن دانست. اتفاقي که اگر رخ نمي‌داد، چند سال ديگر را با همان ستاره‌هاي قديمي و نقش‌هاي کليشه‌شده‌شان سرمي‌کرديم. حاصل کار هانيه توسلي در سينما 9 فيلم بلند است. عجيب آنکه هيچکدام از اين 9 فيلم آثار چندان مطرحي نيستند. حداقل اينکه کارگردانهاي چندان نام آشنا و پرسابقه‌اي ندارند. خيلي که دقت کنيم، مي‌توانيم نامهاي متوسطي چون سامان مقدم، کمال تبريزي و فريدون جيراني را از بقيه جدا کنيم. با اين حساب هنر توسلي اين است که توانسته با فيلمهاي متوسط و معمولي به بلوغ ستاره‌شدن برسد، کار دشواري که همتايان او از پس انجام آن برنيامده‌اند. کارنامه هرکدام از ستارگان سينما را که بررسي کنيم، به يک نقطه عطف برمي‌خوريم، آن نقطه عطف حضور در فيلمي است که يا کارگردان بازيگرسازي داشته، يا فيلمنامه‌اش داراي شخصيت‌هاي پيچيده و جذاب و ماندگاري بوده و يا اينکه محصول کار به هر دليلي فيلم تحسين‌شده‌اي از آب درآمده است. ولي در مورد هانيه توسلي هرچقدر که بگرديم، چنين نقطه عطفي پيدا نمي‌کنيم. او در اين 6 سال در يک مسير تقريبا يکنواخت و ممتد حرکت کرده است و ثمره‌اش کارنامه بدون اوج و فرودي شده که در آن تعدادي فيلم معمولي از کارگردانهاي عموما تازه‌کار به چشم مي‌خورد. ايد بعضي‌ها بخواهند «شام آخر» او را به فيلم قرمز و موقعيت محمدرضا فروتن و هديه تهراني تشبيه کنند. در اين قياس بايد چند نکته را مدنظر قرار داد. اول اينکه فروتن و تهراني بازيگران نقش اول قرمز بودند و به تنهايي تمام بار دراماتيک فيلم را بر دوش داشتند، حال آنکه توسلي در شام آخر زير سايه بازيهاي دو بازيگر قدر يعني آتيلا پسياني و کتايون رياحي، خيلي به چشم نمي‌آيد. دوم اينکه کاراکترهاي قرمز به شدت بديع، پيچيده و ماندگار بودند و شام آخر چنين خصوصيتي نداشت. از همه اينها گذشته شام آخر فيلم مطرحي نبود و نتوانست موفقيتهاي قرمز را براي جيراني تکرار کند. هانيه توسلي اگرچه در 9 فيلم بازي کرده و هميشه بازي‌هاي درخشانش موردتوجه منتقدان قرار گرفته، ولي هنوز تا رسيدن به جايگاهي که استحقاقش را دارد، راه درازي در پيش دارد. او چند برگ برنده را پيش خودش نگه داشته، بازي در فيلمهاي کارگردان‌هاي صاحب نام مي‌تواند پتانسيلهاي شناخته نشده او را آزاد کند. از غريبه تا وفا، حرکت بر يک خط ممتد و صاف مجموعه وفا عمل خوبي براي بروز استعدادهاي او ايجاد کرد. وفا فيلمنامه‌اي انسجام نيافته و دو پاره داشت. ترکيب يک تم عاشقانه و يک مضمون پليسي جاسوسي که هانيه توسلي در مرکز ثقل پاره اول قرار گرفت و توانست شخصيت يک زن مقتدر و در عين حال عاطفي را منعکس کند. او حاضر شد به ژوبين درس بدهد، به اين خاطر که نمي‌خواست، ژوبين فکر کند ارتباط با آدمي از ديني ديگر براي او يک خط قرمز به حساب مي‌آيد. هنگامي هم که به ژوبين جواب مثبت داد، فقط به اين خاطر که سماجت، صداقت و پايمردي او برايش به اثبات رسيده بود. سريال وفا توليد شتاب‌زده و سردستي داشت تا آنجا که در هنگام فيلمبرداري قسمت‌هاي اول، هنوز نگارش فيلمنامه به اتمام نرسيده بود و همين موضوع کار بازيگران را هم دشوار مي‌کرد. با اين حال نقش‌آفريني تاثيرگذار هانيه توسلي يکي از مولفه‌هاي پرمخاطب‌شدن مجموعه وفا بود. او مي‌گويد: بعد از وفا به راحتي نمي‌توانم در شهر بچرخم. براي دومين بار است که چنين اتفاقي مي‌افتد پس از پخش سريال غريبه از تلويزيون هم چهره‌ام براي مردم شناخته شده بود. مدتي بعد من را فراموش کردند. تا اينکه وفا دوباره مرا به يادشان آورد. هانيه توسلي با بازي در سريال غريبه در سال 79 وارد دنياي بازيگري شد. يک سال بعد در فيلم کوتاه «روي جاده نمناک» (مهدي کرم‌پور) حضور يافت و با اين فيلم جايزه بهترين بازيگر نقش اول زن را از اولين جشنواره سينماگران جوان دريافت کرد. «شام آخر» اولين حضور حرفه‌اي و جدي او در عرصه بازيگري سينما بود. با بازي هانيه توسلي تصوير دختري روان پريش و عصبي بر پرده نقش مي‌بندد که در جدالي عاطفي با مادرش، هم او را مي‌کشد و هم پسر مورد علاقه‌اش را. توسلي در فيلمي که داستانش، آميزه‌اي از عشق و جنون و قتل است بازي حسي و برونگرايانه‌اي ارائه مي‌دهد و اولين قدمش را محکم برمي‌دارد. در فيلم اثيري (محمدعلي سجادي) در قالب دختر نقاشي فرو مي‌رود که با خودش درگيري دروني دارد و بايد حس ترس و وحشت را به مخاطب القا کند. او يک سال بعد در فيلم «شب‌هاي روشن» (فرزاد موتمن) حضور يافت و بازي سرد و زيرپوستي‌اش مورد توجه واقع شد. توسلي در فيلم معناگراي «گاهي به آسمان نگاه کن» (کمال تبريزي) هم مثل اکثر فيلمهايش نقش دختري پرشور و شاداب را بازي مي‌کرد. با اين تفاوت که هانيه «روح» بود و شخصيتي فانتزي داشت. در نيمه اول سال 84 فقط يک فيلم از او به نمايش درآمد. فيلم «جايي براي زندگي» (محمدرضا بزرگ‌نيا) که اولين تجربه توسلي در سينماي دفاع مقدس به شمار مي‌آمد. ولي در نيمه دوم سال دوباره نامش بر سر زبانها افتاد، او با حضور در چهار فيلم يک شب (نيکي کريمي) کافه ستاره (سامان مقدم) زمان مي‌ايستد (عليرضا اميني)، عصر جمعه (مونا زندي) پرکارترين بازيگر زن بيست‌وچهارمين جشنواره فيلم فجر نام گرفت. اين چهار فيلم هرکدام يک ويژگي بارز داشتند. «يک شب» اولين فيلم يک ستاره محبوب (نيکي کريمي) در مقام کارگرداني بود. «زمان مي‌ايستد» (عليرضا اميني) فيلمي بود که در آن فقط و فقط يک بازيگر حضور داشت. فيلم سفر غريب زن جوان بارداري را روايت مي‌کند که براي پيداکردن معشوقش، مي‌خواهد به صورت غيرقانوني از مرز رد شود. بازي هانيه توسلي در اين فيلم به راه رفتن در جاده‌هاي کوهستاني و صحبت‌کردن با خودش، جنينش و مرد موردنظر محدود مي‌شود. نقش‌آفريني دشواري که در آن بايد با سکوت ناخوشايند طبيعت که بر فيلم سايه افکنده مبارزه کند. فيلم «کافه ستاره» از آن جهت موردتوجه قرارگرفت، که حکايت از جهش خيره‌کننده سامان مقدم نسبت به فيلمهاي قبلي‌اش داشت (البته بعد از افشاي خبر کپي‌برداري او از يک فيلم مکزيکي اين قضيه تا حدودي رنگ باخت ولي «کافه ستاره» همچنان خبرساز و در معرض توجه بود) عصر جمعه هم اولين فيلم بلند يک کارگردان زن جوان محسوب مي‌شد که بسيار هم مورد تحسين قرار گرفت. هانيه توسلي چند سال پيش به خاطر بازي در فيلم شام آخر تنديس بهترين بازيگر هفتمين جشن خانه سينما را دريافت کرد. او در جشنواره فيلم فجر هم دوبار تا مرحله کسب سيمرغ بازيگري براي فيلمهاي "شبهای روشن" و "جایی برای زندگی" پيش رفت. ولي هر دو بار بدشانسي آورد. يک بار به خاطر درخشش لیلا زارع و ديگر بار به خاطر ماجراي آن سالي که جشنواره تصميم گرفت بي‌مهري‌هايش را به نيکي کريمي جبران کند و سيمرغ بازيگري را به خاطر بازي در فيلم «ديوانه‌اي از قفس پريد» به وي اهدا کرد يک جوان معمولي نسل سومي هانيه توسلي عليرغم تجربه بالايش، بازيگر جوان و آتيه‌داري است. او در 14 خرداد 56 در همدان به دنيا آمد. دو خواهر دارد که يکي از آنها روزنامه‌نگار و منتقد سينماست. در سال 78 پس از قبولي در رشته ادبيات نمايشي به تهران آمد (در همان سال بود که پدرش فوت شد) مهمترين خاطرات او مربوط به سالهايي است که براي ديدن فيلمهاي جديد مسير طولاني همدان تا تهران را طي مي‌کرد. نقشهاي او آينه شخصيت يک جوان معمولي نسل سومي است. شخصيت‌هايي که همگي به نوعي با هنر و ادبيات درگيرند. البته اين جوان معمولي گاهي هم مثل ستاره شام آخر طغيان مي‌کند و دست به کارهاي عجيب و غريب مي‌زند. نشانه‌هاي تولد ستاره‌اي متفاوت زمان توليد فيلم «خوابگاه دختران»خبري منتشر شد که نشان از حرفه‌اي‌بودن هانيه توسلي داشت. يکي از نقش‌هاي فيلم به او پيشنهاد شد ولي او به خاطر تعلق فيلم به ژانر وحشت و به دليل تجربه بازي در «اثيري» و ترس از کليشه‌شدن آن را نپذيرفت. پرونده حرفه‌اي هانيه توسلي سال به سال قطورتر و کامل‌تر مي‌شود. او هنوز خيلي جا براي پيشرفت دارد. از او در آينده بيشتر خواهيد شنيد.