دانلود

حال و روز فجر بيست و هشت
فقط «خوب»، «خيلي خوب» و «عالي»؟!

سینمای ما- امير پوريا: يک ـ کانديداي سيمرغ بلورين بهترين صدابرداري؛ جهانگير ميرشکاري. بهترين موسيقي متن؛ کارن همايون فر (با امساک هوشمندانه از تحميل موسيقي به فيلم و فقط محدود شدن به تيتراژ پاياني). بهترين فيلمبرداري؛ مسعود سلامي (با نورپردازي بسيار واقع نما و دور از جلوه گري در فصول شبانه). بهترين بازيگر زن نقش مکمل؛ نگار جواهريان، پانته آ بهرام. بهترين بازيگر مرد نقش مکمل؛ مهران احمدي، احمد مهران فر، صابر ابر. بهترين بازيگر زن نقش اصلي؛ نيره فراهاني. بهترين بازيگر مرد نقش اصلي؛ مهدي هاشمي. بهترين فيلمنامه؛ حسين مهکام و عبدالرضا کاهاني. بهترين کارگرداني؛ عبدالرضا کاهاني. بهترين فيلم؛ «هيچ» به تهيه کنندگي سليمان علي محمد و عبدالرضا کاهاني.اين 13 مورد کانديداتوري که دست کم در دو مورد (جواهريان و هاشمي) مي توانست سيمرغ قطعي جشنواره بيست و هشتم را به خود اختصاص دهد، حداقل شايستگي هاي فيلم «هيچ» است که با نمايش تک نوبتي اش در برج ميلاد و سينماي ويژه مطبوعات و منتقدان، چندين مرز و رکورد را يکجا شکست؛ مرز پرهيزي که از روز اول اين ستون (يکشنبه گذشته) اعلام کرده بودم و بر پايه آن بنا بود بابت حضور فيلم «آل» در بخش مسابقه، درباره باقي فيلم ها اظهارنظر و موضع گيري نکنم. اما حالا بي واهمه اين قول را مي شکنم چون اولاً نمي توانم در مقابل فيلم کاهاني مقاومت کنم و ثانياً فيلم اصلاً در هيچ يک از بخش هاي رقابتي جشنواره نيست که نوشتن درباره اش بخواهد چندان منافاتي با قول و قرارم داشته باشد. مرز ميزان پيشرفت يک کارگردان در اجراي ميزانسن هاي دسته جمعي در محيطي محدود (اينجا، يک «خانه قمر خانم» عجيب و بسيار باورپذير با ميزانسن هايي که از فرط ساده و يکدست اجرا شدن، پيچيدگي شان هيچ به چشم نمي آيد) از فيلم متوسط قبلي يعني «بيست» تا فيلم دوم. و البته مرز و رکورد جشنواره فجر در تمام بي توجهي ها و کم محلي هايش به بهترين فيلم برخي سال ها که هيچ گاه به اين شدت نبوده. وقتي «بوتيک» حميد نعمت الله را با آن ظرايف فيلمنامه يي و بازي هاي دقيق و کنترل شده به بخش مسابقه راه ندادند، دست کم در مسابقه فيلم هاي اول، جايزه بهترين فيلم را به آن اهدا کردند. وقتي «تنها دو بار زندگي مي کنيم» بهنام بهزادي را در بخش مسابقه نگذاشتند، آن را دست کم کانديداي بهترين فيلم اول معرفي کردند. اما حالا «هيچ» را با اين سنجيدگي و غافلگيرکنندگي به منزله يک فرزندخوانده چموش و به سختي قابل تحمل، تنها در يک سکانس و يک سالن و البته خارج از مسابقه نشان مي دهند. با اين کار ظاهراً جشنواره فجر مي خواسته چند سيمرغ قطعي صرفه جويي و براي فيلم هاي ديگر ذخيره کند آن هم در برخورد با فيلمي که از توجه به موضوع «فقر، فضايل اخلاقي و انساني نمي آفريند» تا اينکه در جامعه و زمانه غريب و دشوار ما، بيماري لاعلاج کسي مي تواند به منبع درآمد و شهرت و اعتبار او و کرنش گري ديگران در برابرش بدل شود، حرف هايي بسيار انساني و تازه و عميق دارد و داستان و پرداخت و موقعيت سازي و ديالوگ نويسي اش به گونه يي است که به ترکيبي کمياب از تلخي و شيريني يا دلخراشي و دلپذيري همزمان در رويارويي با موقعيت هاي زيستي آدم هايش دست مي يابد.

دو ـ اما اين پرسش مهم تري است که اين جشنواره و مسوولان مشترک آن و معاونت سينمايي وزارت ارشاد و بنياد سينمايي فارابي، به جاي آنکه با داشتن محصول خلاقه يي چون «هيچ» سر بالا بگيرند و به اين واقع بيني و جامعه شناسي ببالند، چه مصالح و عواملي را براي جلوه نمايي و فخرفروشي برگزيده اند؟ يکي اش اين است که آنها به شدت اصرار دارند بگويند امسال همين فيلم هايي که در بخش مسابقه دارند و راه داده اند، بسيار بسيار درجه يک و مطلوب و بهتر از هميشه است. به اين منظور يکي از روش هايي که به آن متوسل شده اند، در ادامه بقيه رفتارها و اقدامات سوررئال اين دوره چيزي است که شک ندارم اگر پا به سالن هاي مردمي نمايش فيلم جشنواره نگذاشته باشيد، باورتان نمي شود؛ به جاي صندوق هاي هرساله و مرسوم و استاندارد نظرخواهي از تماشاگران براي اهداي سيمرغ بلورين بهترين فيلم از نگاه مردم که طبعاً «ضعيف»، «متوسط» و «خوب» بود (و امسال در جشنواره موازي و معقول تر تئاتر فجر هم به اين ترتيب است) اين عبارات روي صندوق ها و کارت ها آمده؛ «خوب»، «خيلي خوب» و «عالي»، يعني دوستان ما در ستاد برگزاري جشنواره به اين شيوه مي خواهند ادعاي برتري اين دوره نسبت به همه دوره هاي گذشته (چيزي که در بدگويي هاي جواد شمقدري معاون سينمايي نسبت به همه معاونت ها و دوره هاي جشنواره 12 سال بعد از دوم خرداد 76 تا امروز به صراحت و به تفصيل بيان شد) را به اثبات برسانند. با ننوشتن عبارات «ضعيف» و «متوسط» روي صندوق ها، ما و مردم همه فهميديم و پذيرفتيم امسال هيچ فيلم بدي در جشنواره نداريم. همه گل اند و همه نازنين اند و همه خوبند. فقط بعضي ها که حتماً تهيه کننده دولتي و سفارش غيرمستقيم و نگرش رسمي پشت شان است، خوب ترند و البته بعضي مثل «هيچ» و «آتشکار» و «صد سال به اين سال ها» هم طفيلي اند.

سه ـ ديگري اين است که مديران جشنواره مي پندارند هر کس در اين رقابت حضور دارد، در حد «از شعف در پوست نگنجيدن»، شادمان و خرسند است. از جمله، در بولتن رسمي جشنواره با يادداشت/ باکس کوچکي با عنوان «آرامش ارغواني» مواجه مي شويد که ابراهيم حاتمي کيا را رسماً و از ظن خود، خوشحال ترين آدم سينماي ايران معرفي مي کند و تاکيد دارد که او به دليل مجوز گرفتن و به نمايش درآمدن فيلم «به رنگ ارغوان» بعد از شش سال حتماً مشعوف و کيفور است، واقعاً دوستان تصور مي کنند اينکه فيلمي با اين همه تاخير امکان نمايش پيدا کند، در حالي که فاز و فضا و فکر و فرم کار سازنده اش در اين فاصله - خوب يا بد- به کلي تغيير کرده است، جاي خوشحالي دارد؟، و اگر دو درصد چنين باشد، او خود بايد از اين خرسندي بگويد يا ما حق داريم شکل اغراق آميزي از آن را در نشريه روزانه جشنواره به او نسبت دهيم؟ در اس ام اسي که پريروز حوالي ساعت سه بعدازظهر از سوي روابط عمومي بنياد فارابي به سينماگران ارسال شد و ايضاً در سايت رسمي جشنواره، «به رنگ ارغوان» را «نمايش تاثيرگذار عواطف انساني در دل ناملايمات» توصيف کرده اند. اينکه دارند مي کوشند دشواري هاي فردي و عاطفي زندگي يک مامور رسمي را فقط «ناملايمات» بدانند و آن را مثلاً معادل ناملايمات طبيعي چون زلزله يا هر عامل تقديري ديگر جلوه دهند، به کنار. اصلاً مگر سايت رسمي جشنواره و اطلاع رساني آن از طريق اس ام اس، جاي نقد فيلم است که دوستان دارند زمينه جايزه دادن به حاتمي کيا و فيلمش را به اين واسطه فراهم مي کنند؟ و اگر اساساً چنين اتفاقي بيفتد، واقعاً حاتمي کيا بيشتر از اين جايزه خرسند خواهد شد يا جشنواره يي که مي تواند با حضور او روي سن اختتاميه، اندکي کف و سوت از مخاطبان بي رمق و بي حوصله اين دوره اش بگيرد؟

چهار ـ ديروز يعني هفتم بهمن که از افتتاح جشنواره در سوم بهمن بيش از چهار شبانه روز مي گذشت، سرانجام داوران بخش مسابقه سينماي ايران در سايت رسمي جشنواره اعلام شدند. اين تاخير، اتفاقي بي مشابه و استثنايي در تاريخ جشنواره هاي سينمايي جهان است. اما استثنايي تر از آن، اصرار مديران جشنواره بر اين نکته است که هيچ مشکلي در ميان نبوده به ويژه آنکه اين تاخير در اعلام، مطلقاً مترادف با کم اعتباري وزن و ترکيب داوران کنوني نيست. واقعاً نيست؟،

منبع : اعتماد

به روز شده در : پنجشنبه 8 بهمن 1388 - 8:46