: اتوپيا يعني سينماي 100 تايي

سینمای ما - سيامک رحماني: به نظرم اگر کسي بخواهد بفهمد چرخ معيوب اين سينما چرا نمي چرخد، اگر بخواهد بفهمد فرهنگ چرا به اين حال و روز افتاده، کافي است يک بار ديگر آنچه را که آقاي جواد شمقدري معاونت سينمايي وزارت ارشاد در برنامه گفت و گوي ويژه خبري شبکه دو سيما گفتند، مرور کند. ايشان شنبه شب در برنامه زنده حاضر شدند و جا داشت که صحبت هايشان انعکاس بيشتري داشته باشد و به شکل جدي تري به آنها پرداخته شود که نشد. چرايش البته دور از ذهن نيست؛ اينکه دلسوزان سينما گمان مي کنند نقد کردن آب در هاون کوبيدن است و اينکه گمان مي کنند اين حرف ها قصه امروز و فرداست و تا کسي از صندلي بلند شود و کسي ديگر به جايش بنشيند، حکايت هم ديگر مي شود.

اما انصاف بدهيد که از کنار اين حرف ها به راحتي نمي شود گذشت. مثلاً اينکه آقاي شمقدري مي گويد براي سال هاي طولاني فرهنگ دغدغه مسوولان نبوده و به آن بي توجهي شده (که کمتر کسي است که با اين حرف مخالف باشد) اين سوال را به وجود مي آورد که خب حالا قرار است چه توجهي بشود و حاصلش چه باشد. اگر اين توجه از نوع رفتن به جشن «اخراجي ها» باشد که هيچ، منتها وقتي جناب معاون سينمايي مي گويند فيلم هاي با فروش ميلياردي هم از نظر زيبايي شناسي مشکل دارند (که تقريباً همه با آن موافق اند) و تلويحاً از حمايت چنين ژانري طفره مي روند، باز هم انتظارات بالاتر مي رود.

اما متاسفانه ماجرا در اين نقطه هيجان انگيز به پايان نمي رسد. ادامه صحبت ها اين است که در جشنواره امسال 35 فيلم اول و دوم به هيات انتخاب رسيده و از آن ميان 25 تا 27 تايش به بخش مسابقه راه پيدا کرده اند و اين رکوردشکني براي سينما يک افتخار است، همان طور که تعداد فيلم هاي بخش مسابقه اصلي به 26 رسيده و اين هم مايه غرور است بعد هم اين آرزو مطرح مي شود که تعداد فيلم هاي توليد داخل به رقم 100 برسد تا باز هم يک رکورد ديگر شکسته شود. و اينکه؛«ما بايد فيلم هايي بسازيم که حداقل 10 ميليون نفر را به سينما بکشاند.» اينها را هم لابد بايد به حساب توجه به فرهنگ و دغدغه داشتن گذاشت. بايد به حساب اين گذاشت که براي کسب افتخارات فرهنگي بيشتر، کافي است بودجه فرهنگي سه برابر شود (اين درخواستي است که آقاي معاون مطرح کرده اند) و باز هم پول دولتي بيشتري از کيسه مردم به سينما پمپاژ شود تا تعداد فيلم ها از دو رقمي به سه رقمي برسد. پول مردمي که ميليون ها نفرش درگير معيشت اند و طبق آخرين آمار 400 هزارتايشان از طبقه متوسط به زير خط فقر هستند.

فيلم ها هم که همين آقاي هفت رنگ و دختر ميليونر و تاکسي نارنجي و دو خواهر و... است. آقاي شمقدري مي گويند مشکل سينماي ما اين است که تنوع سوژه نداريم و براي نوشتن فيلم ها تحقيقات لازم انجام نمي شود و بهترين فيلم هايي که توليد کرده ايم آنهايي بوده که ماه ها برايشان کار پژوهشي شده است. و ما پس از شنيدن اين حرف ها فوري ياد سريال يوسف پيامبر مي افتيم، بعدش دل مان مي خواهد بپرسيم که جناب شمقدري، همه اگر بخواهند چنين بودجه هايي از سيما بگيرند و چنين سريال هايي بسازند که پول نداريم بهشان بدهيم. تازه اين تلويزيوني است که بودجه دولتي و بي حد و مرز دارد و هيچ رقيبي هم براي خودش نمي بيند و هرچه بخواهد مي سازد و چاره يي جز ديدنش هم نيست، اگرنه چرا فيلم هاي تاريخي و پژوهشي که مورد نظر شماست هيچ وقت در گيشه سينما موفق نبوده. آقاي شمقدري مي گويد مشکل در ادبيات نمايشي است و اينکه ما مثل غرب ريشه هاي داستان نويسي نداريم و شکسپير نداريم. مي گويند اگر در سال 200 رمان باکيفيت در کشور بنويسيم 50 فيلم باکيفيت هم توليد خواهيم کرد.

توضيح اين نکته که 200 رمان باکيفيت در سال يعني چي را، وامي گذارم به دوستان منتقد ادبي که لابد از شنيدن و خواندن اين حرف ها حسابي به وجد آمده اند و پيش خودشان حساب مي کنند اگر در سال 50 تا رمان درجه يک در دنيا نوشته مي شد چقدر خوب بود و مي خواهم از آقاي معاون وزير بپرسم فيلم خوب و باکيفيت يعني چي؟ وقتي در همين مملکت فيلم سنتوري توليد مي شود و در جشنواره به عنوان بهترين فيلم از طرف تماشاچيان انتخاب مي شود اما مجوز اکران به آن نمي دهيد صحبت کردن از توليد فيلم باکيفيت چه محلي از اعراب دارد. وقتي درباره الي را با هزار من بميرم و تو بميري به جشنواره راه مي دهيد، وقتي به مشتي فيلم کم ارزش تر مشتي جايزه پر ابهام مي دهيد تا خداي ناکرده درباره الي زياد جايزه نگيرد و توي چشم نيايد، وقتي همين فيلم مي رود در برلين و تمام دنيا ستايشش مي کنند، براي چي انتظار داريد اين سينما مدام فيلم خوب توليد کند.

آخر تماشاچيان سينماي خودمان که معيار تشخيص نيستند، جشنواره هاي خارجي هم که نيستند، همه دنيا هم که نيستند، معيار همين چهار نفر ماييم که گمان مي کنيم از همه بيشتر مي دانيم؟ فقط به اين فکر کنيم که در اين سال ها با کيارستمي و پناهي و قبادي و بقيه چه کرده ايم و بعد حرف 50 فيلم باکيفيت در سال را بزنيم. يادمان نمي رود که سينماي ما جايزه معتبر کن را گرفت اما مجله فيلم جرات نکرد عکس و خبرش را روي جلد بزرگ کند. براي يک سينما افتخاري بزرگ تر از اين هست؟ يا همچنان مي خواهيم فيلم خوب و باکيفيت را همان هايي بدانيم که با درآمد فروش نفت براي دل خودمان مي سازيم و خودمان به به و چه چه اش را مي کنيم و خودمان مي گوييم و خودمان مي خنديم و خوشحاليم. بالاخره اگر بزرگي سينما به کارگردان هاي بزرگش نيست و به فيلم هاي بزرگش نيست و مي شود روي همه اينها خط قرمز کشيد، پس ديگر غصه چي را مي خوريم.

اگر رساندن توليد سينما به 100 فيلم در سال هم خيلي افتخار است خيال تان راحت باشد، چند ميليارد ديگر که جذب کنيم و توي دست تهيه کننده ها بريزيم، 100 تا که سهل است برايمان 200 فيلم در سال توليد مي کنند. از همين هايي که روي پرده مي بينيم. آن 200 رمان مورد نظر را هم همين جوري مي شود توليد کرد. همه چيزهاي مورد نظر را. به نظرم براي اينکه بفهميم چرا سينما به اين عظمت، اينقدر محقر و بي بنيه است، نياز به همايش و هم انديشي و کتاب نوشتن نيست. راه دور هم لازم نيست برويم.

دانلود

نظرات