دانلود

نقد مصطفی جلالی فخر به فیلم «درباره الی...» از منظر آسیب‌شناسی روانی؛ : با این ماسک‌های شخصیتی... :: سينمای ما ::

   






نقد مصطفی جلالی فخر به فیلم «درباره الی...» از منظر آسیب‌شناسی روانی؛
با این ماسک‌های شخصیتی...

سینمای ما - مصطفی جلالی‌فخر: مکانیسم‌های دفاعی، واکنش‌های ناخودآگاهي هستند كه به منظور کاهش اضطراب و تطابق بهتر فرد از طریق تغییر مسیر در درک و تعريف واقعیت بروز داده مي‌شوند. این مکانیسم‌ها نه فقط در افراد نابهنجار و دچار اختلال بلکه در افراد سالم و بیمار نيز برای حفظ یکپارچگی در مقابل حقایق عمدتا ناگوار ديده مي‌شوند. در واقع هنگام بهره‌گيري از این دفاع‌هاي رواني، شخص به خودش دروغ می‌گوید به نحوي که خود آن را ادراکی واقعی و تفسیر حقیقی به حساب مي‌آورد و قبول می‌کند. "در باره الي" در باره‌ي آدم‌هايي از طبقه‌ي متوسط و بورژوآ است كه در دل واقعيت عيني زندگي ترجيح داده‌اند تا با سيماچه‌هاي خود زندگي كنند. به تدريج كه فيلم جلو مي‌رود و به ويژه پس از گم شدن الي، حفره‌هاي هويت در آن‌ها بارزتر مي‌شود و توان حفظ ماسك‌هاي شخصيتي خود را ندارند. در همين راستا است كه از همان ابتدا تا پايان فيلم (و باز به ويژه پس از گم شدن الي) شاهد بروز مكانيسم‌هاي دفاعي در آن‌ها هستيم. فيلم با جيغ‌كشيدن آن‌ها در تونل و هيجان و سرخوشي آغاز مي‌شود. بعدتر در توقف كوتاه كنار جاده نيز همه سعي مي‌كنند با هزل و هجو و شوخ‌طبعي، زندگي را جدي نگيرند (به جز الي كه تا آخر هم به اين حد ناديده‌انگاري نمي‌رسد) وقتي فيلم به بخش بحراني خود مي‌رسد و اضطراب‌هاي هستي‌شناسانه بروز مي‌كنند، نگاه سبك‌سرانه‌ي آغازين آن‌ها را تلاشي براي عدم مواجهه با بخش‌هاي آزاردهنده‌ي زندگي مي بينيم ( “فرونشاني” / suppression) كه به طور ارادي و آگاهانه انجام مي‌گيرد. در همان نيمه‌ي نخست فيلم چندبار مي‌بينيم كه آن‌ها اصرار دارند تا بر خلاف توالي منطقي زندگي، آن را به هجو بكشانند (“ناچيز شماري” / (trivialization مثلا در پاسخ به اين نگراني كه “ويلا سرد خواهد شد و بايد تا صبح بندري برقصيم”، مردان شروع به بندري رقصيدن مي‌كنند و خانم‌ها كف مي‌زنند!.. البته اين مكانيسم دفاعي الزاما منفي نيست و مي‌تواند راهكار مفيدي براي غلبه بر مشكلات باشد؛ به شرطي كه به افراط و آسيب‌هاي ناشي از ناديده‌انگاري نشود. گاهي نيز مي‌كوشند ضعف‌هاي فردي يا عدم پذيرش مسئوليت خود را در دل همراهي شوخ‌طبعانه با جمع پنهان كنند و مثلا در برابر اين پرسش كه نظر احمد (شهاب حسيني) در باره‌ي الي چيست، او پيشنهاد مي‌كند كه راي‌گيري كنند كه "اگر نظر جمع مثبت بود، مي‌رويم خواستگاري!"
پس از گم شدن (غرق شدن) الي‌ست كه شيرازه‌ي ارتباطات جمع از هم مي‌پاشد و همه مي‌كوشند تا اين عامل اضطرابي را به نحوي از خود دور كنند. واكنش اوليه‌ي آن‌ها تلاش براي “انكار” ( denial) است و اين كه به نحوي خود را قانع كنند كه او آن‌ها را ترك كرده. نبود ساك الي براي دقايقي به كمك اين فرضيه مي‌آيد اما خيلي زود معلوم مي‌شود كه سپيده (گلشيفته فراهاني) ساك را پنهان كرده تا الي نرود. با اين وجود، چند بار ديگر هم اين گمانه را مطرح مي‌كنند (مثلا به دليل قهر) تا به نحوي غرق شدن الي را انكار كنند. در واقع آن‌ها مي‌كوشند تا با “دليل‌تراشي” (rationalization ) در درجه اول اصل عامل اضطرابي را كتمان كنند و پس از آن بكوشند تا به دنبال دليلي (جز خود) باشند كه غرق شدن الي را توجيه كند. در ثلث پاياني اثر، از مكانيسم “توجيه عقلي” intellectualization)) نيز بهره مي‌گيرند تا حواس خود را بر جزئيات عقلاني متمركز كنند تا از تقصيري كه متوجه آن هاست منفصل شوند. تلاش براي كشف جسد يا چگونگي اطلاع دادن به خانواده الي يا نحوه‌ي برخورد با نامزد الي مي‌تواند نوعي گريز توجيه‌محور به شمار آيد.
آن‌ها به گونه‌اي سراسيمه در پي رفع هر گونه اتهام يا مسئوليت از خود يا خانواده‌ي خود هستند. بيش‌تر تلاش مي‌كنند تا الي متهم اصلي باشد كه وجود ندارد و امكان دفاع از خود را هم ندارد. تنها سپيده است كه از الي طرفداري مي‌كند كه او هم در پايان مجبور مي‌شود تا با دروغ، خود و همراهانش را تبرئه كند و در برابر پرخاش و پي‌گيري نامزد الي (عليرضا / صابر ابر) محفوظ نگاه دارد. آن‌ها عمدتا مي كوشند تا با “جابجايي” (displacement)، احساسات، هيجانات و تكانه‌هاي اضطراب‌زا را به بخش پذيرنده‌تري منتقل كنند. مثلا از آرش (كودك نجات داده شده) بگويند كه الي به خاطر او غرق شده. يا از شوخي‌هايي در حد كِل‌كشيدن شهره (مريلا زارعي) به عنوان عامل قهر الي. پيمان (پيمان معادي) هم بر سر كودك خود فرياد مي‌كشد و امير (ماني حقيقي) بيش‌ترين فشار رواني را بر همسرش سپيده اعمال مي‌كند تا او را بابت دعوت از الي مجازات كند. حتي در يك “برون ريزي” (actingout) او را كتك هم مي‌زند و پس از آن در فصلي ديگر با رفتار “باطل سازي” (undoing)، با او نرم و مهربان سخن بگويد تا خشونت قبلي را پاك كرده باشد. كاري كه عليرضا هم دوبار در دو زد‌و‌خرد با ديگران انجام مي‌دهد و البته دليلي ندارد كه بعدا آن را تلطيف كند. شهره هم مي‌كوشد تا با اصرار بر بازگشت به تهران (“اجتناب” / avoidance ) خود و كودكش را كه در معرض تقصير هستند از عامل تشويش دور كند.
آخرين واكنش‌هاي دفاعي را در پايان فيلم مي‌بينيم. عليرضا كه پس از آگاهي از عدم‌وفاداري الي به عشق او، مايوس و سرخورده شده است، ساك نامزد مرده‌اش را با خود مي‌برد. رفتاري كه مي‌تواند نوعي “نمادسازي” (symbolization ) به شمار آيد و از اين پس، يك شي جاي معشوق را بگيرد. در آخرين باري كه سپيده را مي‌بينيم، او در ويلا تنها نشسته و بقيه بيرونند. چه بسا اين آغاز “انزواگزيني” او باشد براي كنار آمدن با گناه بزرگي كه بر دوش روان خود حس مي‌كند.


منبع : هفته نامه سلامت

به روز شده در : سه‌شنبه 16 تير 1388 - 2:19

چاپ این مطلب |ارسال این مطلب | Bookmark and Share

اخبار مرتبط

نظرات


سه‌شنبه 16 تير 1388 - 7:9
4
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

oh goddddddddddd

گلی
سه‌شنبه 16 تير 1388 - 9:6
-10
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

filme kheili khoobi bood va ali bood.

Goli az hame behtar bood o vaghe'an derakhshid... omidvaram hamishe movafagh bashe

farhadi ham neshoon dad ke nabegheie sakhtane film bekhosoos filmaie sholooghe

hatman be site man sar bezanid:

www.golshiftehfansite.blogfa.com

پریوش
سه‌شنبه 16 تير 1388 - 18:49
15
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

حالا این انگلیسی های تو پرانتزش برا چی بود؟


سه‌شنبه 16 تير 1388 - 23:22
19
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

من فکر میکنم بازی خانم فراهانی به هیچ وجه با بازی بقیه همخوانی نداشت چرا که همه سعی میکردند کاملا طبیعی و رئال باشندو بازی نمیکردند ولی فراهانی طبق قوائد بازیگری خودش عمل میکرد و مشهود بود داره بازی میکنه کلا هم در بازیگریش چاشنی اغراق رو به همراه داره همیشه

ستاره
چهارشنبه 17 تير 1388 - 4:29
5
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

وجوه تازه ای از فیلم بیان شد. جالب بود.

ناشناس جواب ناشناس
چهارشنبه 17 تير 1388 - 5:41
-6
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

من با اسمهای سپیده - مالک - محمد - حسین - الهه - علی -امید - س.ق - صیانت - پریا - پدرام - میثم احمدزاده - مالک 2 - ترانه - فاطمه - مهسا و هر اسمی که حتی فکرش را هم نمیکنید نظر میدم - ممکمه شبیه اسم شما هم باشه

امید
چهارشنبه 17 تير 1388 - 5:47
-20
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

نود فرهنگی = > اخراجیها کم فروش ترین فیلمه همه فیلمها رو باید مجیدی بسازه خودمم توشون بازی میکنم . اون فیلممو دیدید چه باحال بود


چهارشنبه 17 تير 1388 - 12:20
18
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

درباره الی همه جوره کارش درسته

امید
چهارشنبه 17 تير 1388 - 17:13
-10
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

رشد فروش "پسر تهرونی"/ "درباره الی" 630 میلیون تومانی شد

... نمایش "درباره الی" به کارگردانی اصغر فرهادی در 25 سالن ادامه دارد. این فیلم که هچنان پرمخاطب‌ترین فیلم روی پرده در هفته‌های اخیر است و چراغ سینمای ایران را روشن نگه داشته است، پس از 30 روز از مرز 630 میلیون تومان گذشت....

منبع:مهر

http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=908460

مالک
چهارشنبه 17 تير 1388 - 17:19
-7
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

رييس جمهور در گفتگوى تلويزيونى:

تغييرات در دولت قابل توجه خواهد بود

*بايد آرايش دولت را تكميل كنيم و ظرفيت‌هاى جديدى را ايجاد كنيم

*همه در برابر قانون مساوی و بدون استثناء ملتزم به قانون هستند

*مخالف برخورد پلیسی در حوزه فرهنگ هستيم / کار‌های هنری در حد انتظار نبود

منبع : دولت

http://www.dolat.ir/Nsite/FullStory/?Id=178823


چهارشنبه 17 تير 1388 - 17:29
9
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

داستان جذاب و نو

کارگردانی و بازی روان و واقعی

بسیار فیلم خوبی بود

محمدیان
چهارشنبه 17 تير 1388 - 17:42
21
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

اختصاصي برنا/ جديدترين فيلم فريد در خليج فارس

"از ما بهتران" در انتظار رضا عطاران

...

منبع : برنا

http://www.bornanews.ir/Nsite/FullStory/?Id=284505


چهارشنبه 17 تير 1388 - 20:25
-4
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

به نظرم فیلم خوبی بود

اما مثل همیشه منتقد ها زیادی شلوغش کردن

اعظم
پنجشنبه 18 تير 1388 - 6:55
-15
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

"ترازوی نامتعادل بچه های دانشکده حقوق"

الی همانگونه که از ظاهر او پیداست،کاملا صاف ، صادق و معصوم است

مشکل تمامی همسفران او هنگام قضاوت راجع به او اینه که آنها از آخرین مکالمه الی با مادرش آگاه نیستند

و بیننده یک گام بیشتر می داند "درباره الی"

در بخشی از این مکالمه متوجه می شویم که مادر الی در جریان سفر او هست اما مادر و دختر با هم قرار می گذارند که از این سفر به کسی چیزی نگویند و این مٌهر تاییدی است بر پاک بودن الی و خط بطلانی است بر تمامی کج اندیشی های اطرافیان او.

در فصل آخر فیلم نیز، نه گفتن سپیده به علیرضا همان مفهوم بی علاقگی الی به علیرضاست و به نظرم سپیده حقیقت را گفته .

درباره الی همان زندگی است. هنگامی که همه چیز سرجای خود واقع شده،همه خوب و مهربانند اما همین که کفه ی ترازوی بچه های دانشکده حقوق از تعادل خارج می شود،آنها نیز کج قضاوت می شوند. مخاطب افرادی را می بیند که به یکباره سمت و سو برگردانده اند،و گویی سنگ شده اند و هر فرد به فکر خویش است، البته به استثنای احمد که عکس العمل او شاید ناشی از صبوری او،شاید پختگی او،شاید هم ناشی از شوک باشد. البته در رفتار سپیده هم قدری دگرخواهی دیده می شود که شاید به دلیل عذاب وجدان اوست.

الی کوتاه ،خاکی و دوست داشتنی حاضر می شود و کودکانه و شاده شاد، غایب می شود.

احمد با گفتن " ای وای، ای وای" قلب بیننده را تسخیر کرده و می لرزاند.

و واقعا " ای وای، ای وای" و واقعا " تو چی کار کردی سپیده"

" به یاد معصومیت از دست رفته الی "

كابوكي
شنبه 20 تير 1388 - 8:35
2
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

فيلم از نظر ساختاري و پرداخت سينمايي بي نقص بنظر ميرسد ولي از منظر محتوا مشكل دارد. بر خلاف پرداخت مدرن - محتواي عقب مانده اي دارد. تمام شخصيت هاي فيلم دروغگو و حقه باز ميباشند حتي الي نيز به مادرش ياد ميدهد كه دروغ بگويد به بجه ها نيز ياد ميدهند كه دروغ بگويند نامزد الي هم خودش را برادر او معرفي ميكند خلاصه همه دروغ ميگويند .حتي تنها شخصيت معترض فيلم وادار به دروغگويي ميشود. ايا اين فيلم نمايشگر طبقه متوسط ايران است كه در پايان فيلم در گل گير كرده است؟حداقل وقايع اخير ايران خلاف ادعاي فيلم است.ظاهرا كار گردان فيلم به عنوان روشنفكر اين طبقه در گل گير كرده و موقعيت خودش را به كل طبقه تعميم داده است.وگرنه طبقه متوسط ديناميسم تحولات ااجتماعي است.

دانشجو
يکشنبه 21 تير 1388 - 7:51
-3
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» شب جمعه 40 میلیون فروخت و نیم میلیاردی شد

"ترازوی نامتعادل بچه های دانشکده حقوق"

الی همان گونه که ازظاهر او پیدا بود، ساده،صاف و معصوم بود.

مشکل تمامی همسفران او هنگام قضاوت راجع به او این بود که

از آخرین مکالمه ی او با مادرش آگاهی نداشتند.

در بخشی از این مکالمه متوجه می شویم که مادر الی

در جریان شمال رفتن او قرار دارد و مادر و دختر قرار می گذارند که

از این سفر به کسی چیزی نگویند،و این

مٌهر تاییدی است بر بی گناهی الی و خط بطلانی است

بر تمامی کج اندیشی های اطرافیان او. در واقع بیننده یک گام بیشتر می داند درباره الی.

در فصل آخر فیلم،با توجه به ابتدای فیلم،دستشویی پنجاه درصد قضیه را حل می کند،چراکه سپیده تصمیم نهایی خود را در دستشویی(به بهانه شستن صورت خود) می گیرد. با "نه" گفتن سپیده به علیرضا،پنجاه درصد قضیه حل می شود و این "نه" همان

مفهوم بی علاقگی الی به علیرضاست و به نظرم سپیده حقیقت را گفته است.

"درباره الی" همان زندگی است. هنگامی که همه چیز سر جای خود قرار دارد، همه خوب و مهربانند اما همین که کفه ترازوی بچه های دانشکده حقوق،از تعادل خارج می شود آنها نیز کج قضاوت می شوند.(البته به استثنای احمد و سپیده،که از قضاوت درباره الی،خود داری می کنند)

مخاطب افرادی را می بیند که به یک باره سمت و سو برگردانده اند و گویی سنگ شده اند و هر فرد به فکر خویش است.

الی،صمیمانه، دوست داشتنی و کوتاه حاضر می شود و کودکانه و شاد غایب .

احمد(شهاب حسینی)، با " ای وای، ای وای" گفتن های خود، قلب بیننده را تسخیر می کند و واقعا " ای وای " و واقعا " چی کار کردی، سپیده؟!"

به یاد معصومیت از دست رفته الی

سهند
سه‌شنبه 23 تير 1388 - 2:0
18
موافقم مخالفم
 
با این شرایط و در مدت کوتاه اکران، «درباره الی...» فروش خوبی داشته است

کابوکی جان اون ایرادی که شما به محتوای درباره الی گرفتی، خارج از دایره اختیارات شماست. این مورد اختصاصا به مردم مربوطه و مردم باید نظر بدن که آیا خودشون عینا رو پرده منعکس شدن یا نه. دلیل اصلیه استقبال از فیلم در زمان جشنواره و ستایش همگانی و موفقیت در اکرن عمومی هم همینه که مردم خودشونو تو فیلم می بینن. همه آخرش میگن اینا چقدر شبیه ما بودن. در واقع اون چیزی که شما به عنوان محتوای عقب افتاده گفتی، در واقع نوع نگاه عقب افتاده و منگل شماست. چون درباره الی با مجموعه دروغهای جزئی به جلو میره و تمام مردم اونو درک و حسش میکنن. چون در زندگیشون تثبیت شده. شما احیانا یا از مریخ اومدی یا خودتو زیادی گنده حساب میکنی که از زبان یه ملت درباره اینکه اون چیزی که فلان فیلم نشون میده، هستن یا نه، نظر حتمی میدی. مثل اینکه مجددا بازار قرص های روان گردان حسابی گرفته!

سهند
سه‌شنبه 23 تير 1388 - 2:1
6
موافقم مخالفم
 
با این شرایط و در مدت کوتاه اکران، «درباره الی...» فروش خوبی داشته است

کابوکی جان اون ایرادی که شما به محتوای درباره الی گرفتی، خارج از دایره اختیارات شماست. این مورد اختصاصا به مردم مربوطه و مردم باید نظر بدن که آیا خودشون عینا رو پرده منعکس شدن یا نه. دلیل اصلیه استقبال از فیلم در زمان جشنواره و ستایش همگانی و موفقیت در اکرن عمومی هم همینه که مردم خودشونو تو فیلم می بینن. همه آخرش میگن اینا چقدر شبیه ما بودن. در واقع اون چیزی که شما به عنوان محتوای عقب افتاده گفتی، در واقع نوع نگاه عقب افتاده و منگل شماست. چون درباره الی با مجموعه دروغهای جزئی به جلو میره و تمام مردم اونو درک و حسش میکنن. چون در زندگیشون تثبیت شده. شما احیانا یا از مریخ اومدی یا خودتو زیادی گنده حساب میکنی که از زبان یه ملت درباره اینکه اون چیزی که فلان فیلم نشون میده، هستن یا نه، نظر حتمی میدی. مثل اینکه مجددا بازار قرص های روان گردان حسابی گرفته!

نوید
سه‌شنبه 23 تير 1388 - 22:33
-4
موافقم مخالفم
 
«ای کاش قضاوتی در کار می بود»*

تعلیقی که در این فیلم بود نزدیک بود قلب من را از کار بیاندازد

كابوكي
چهارشنبه 24 تير 1388 - 12:40
15
موافقم مخالفم
 
«ای کاش قضاوتی در کار می بود»*

سهند خان همانگونه كه جنابعالي به خود حق ميدهيد بنده حقير را منگل و روان پريش خطاب كنيد بنده نيز اختيار دارم كه راجع به فيلم نظر بدهم و اين نظر خودم ميباشد و نه نظرمردم.در فيلم نيز نظر مردم راي گيري ميشود كه ازمنظر كارگردان غلط و نخبه كشي است.مشكل همين است كه كارگردان پازل فيلم را بگونه اي ميچيند كه در پايان نشان دهد همه در گل گير كرده اند.اقبال عمومي نيز دليل ماندگاري نيست زمان لازم هست. در هر حال محتواي فيلم واپس گرايانه ميباشد كه در ظاهر مدرن پيچيده شده است.

كابوكي
چهارشنبه 24 تير 1388 - 14:38
-5
موافقم مخالفم
 
«ای کاش قضاوتی در کار می بود»*

سهند خان همانگونه كه جنابعالي به خود حق ميدهيد بنده حقير را منگل و روان پريش خطاب كنيد بنده نيز اختيار دارم كه راجع به فيلم نظر بدهم واين نظر خودم ميباشد و نه نظرمردم.در فيلم نيز نظر مردم راي گيري ميشود كه ازمنظر كارگردان غلط و نخبه كشي است.مشكل همين است كه كارگردان پازل فيلم را بگونه اي ميچيند كه در پايان نشان دهد همه در گل گير كرده اند.اقبال عمومي نيز دليل ماندگاري نيست زمان لازم هست. در هر حال محتواي فيلم واپس گرايانه ميباشد كه در ظاهر مدرن پيچيده شده است.

maziar
سه‌شنبه 6 مرداد 1388 - 12:34
24
موافقم مخالفم
 
«درباره الی...» چهل سال بعد از مرگ «قیصر»: تراژدی سپیده.

با تشکر از توضیحات شما

اضافه کردن نظر جدید
:             
:        
:  
:       




mobile view
...ǐ� �� ���� ����� ������� �?���?�


cinemaema web awards



Copyright 2005-2011 © www.cinemaema.com
استفاده از مطالب سایت سینمای ما فقط با ذکر منبع مجاز است
کلیه حقوق و امتیازات این سایت متعلق به گروه سینمای ما و شرکت توسعه فناوری نوآوران پارسیس است

مجموعه سایت های ما: سینمای ما، موسیقی ما، تئاترما، فوتبال ما، بازار ما، آگهی ما

 




close cinemaema.com ژ� ��� �?��� ��� ���?���