مروري بر ده اتفاق‌و حاشيه مهم سينماي ايران در سالي كه گذشت - 3
اظهارات جنجالی فرج‌الله سلحشور درباره زنان سینمای ایران: سینما را به حال خود رها کنید *
سينماي ما- هدي ايزدي: آنجلینا جولی، ستارة مشهور هالیوود، امسال پای ثابت سینمای ایران بود؛ چه وقتی که حرف و حدیث حضورش در ایران برای بازی در فیلم یک کارگردان ایرانی مطرح شد، چه وقتی که فیلمش سرزمین خون و عسل، رقیب جدایی نادر از سیمین در گلدن گلوب بود و چه وقتی که به اصغر فرهادی در حاشیة برگزاری مراسم گلدن گلوب گفت که دوست دارد در فیلم بعدی‌اش بازی کند و وقتی فرهادی به فرانسوی‌بودن کاراک‌تر زن فیلم بعدی‌اش اشاره کرد، قول داد تا آغاز فیلم‌برداری زبان فرانسه را یاد بگیرد! بیشترین تاثیر جولی در سینمای ایران اما به اواخر مهر ۹۰ برمی‌گردد. در‌حالی‌که حرف و حدیث‌هایی بر‌اساس حرف‌های علی سرتیپی مبنی بر حضور آنجلینا جولی برای بازی در فیلم لطفاً بدون گناه (علیرضا رییسیان) سر زبان‌ها افتاده بود، یک باره اعلام شد که برای حضور جولی در ایران با دو مدیر برنامه‌اش مذاکراتی شده اما نه برای بازی در فیلم رییسیان که برای بازی در فیلم رسوایی به کارگردانی مسعود ده‌نمکی! خبری که خیلی زود تکذیب شد، اما اثر خودش را روی حواشی بعدی سینمای ایران گذاشت.
پس از انتشار این خبر بود که فرج‌الله سلحشور، با انتقادهای تند و تیز به ده‌نمکی که منجر به انتشار جوابیة مجدد ده‌نمکی برای او هم شد، این دفعه نه تنها ده‌نمکی که کل سینما را به باد انتقاد و توهین گرفت. او در میان تمام اتهام‌هایی که نثار آنجلینا جولی کرد، به سیم آخر زد و گفت: «باید دید چه شخصی اجازه می‌دهد آنجلینا جولی به ایران بیاید. آمدن آنجلینا جولی به ایران اتفاق خوبی است. برای سینمایی که فاحشه‌خانه است، باید برای ادامة فعالیت خود فاحشة بین‌المللی بیاورد.... مگر صبح تا شب عکس‌های هنرمندان چاپ نمی‌شود؟ وقتی زن‌های ما افتخارشان این است که عکس‌های خود را به صورت نیمه‌عریان در اینترنت بگذارند، یعنی خودشان یک‌پا آنجلینا جولی هستند. به دلیل اینکه همه در سینما از یک قماش هستند، باید هم از آنجلینا جولی نیز دعوت کنند. خانوادة سینما صهیونیستی و هالیوودی است و باید اذعان کرد که سینمای ایران برای ایران نیست، سینمای ایران عضوی از سینمای دنیا است و اگر علاقه نشان دهد که یک بازیگر بین‌المللی به ایران بیاید طبیعی است، چون خود سینمای ایران عضوی از جامعة بین‌المللی هالیوود است. سینمای ایران هالیوودی است و بازیگران آن هم هالیوودی هستند.
البته ذائقة انسان‌ها و سلیقة آن‌ها قابل تغییر است. به نظر من اگر یک جامعه را به سمت رستگاری بردی، آنجامعه به سمت ارزش‌ها تمایل پیدا خواهد کرد. اگر به سمت زشتی‌ها متمایلش کردی، آنجامعه به سمت زشتی‌ها خواهد رفت. وقتی آثار مستهجن در سینمای ایران ملاک، معیار و فراگیر می‌شود، تماشاگر خاص خود را نیز خواهد داشت، سینما مال ما نیست و ما دچار اشتباه هستیم و فیلم‌هایی مثل توبه نصوح، یوسف (ع) و حضرت محمد (ص) اندکی از فیلم‌های سینمای دنیا و ایران را شامل می‌شود که به مقولة اسلام و جامعه دینی می‌پردازد. سینما مال جمهوری اسلامی نیست و جزئی از جامعة جهانی صهیونیستی است و توسط کمپانی‌های صهیونیستی اداره می‌شود. اگر در این سینما آثار مستهجن ساخته شود جای تعجب ندارد، از سینمایی که هدایت آن را بنگاه‌های صهیونیست در اختیار دارد و خط و ربط آن توسط آن‌ها داده می‌شود بیش از این نیز انتظار نمی‌رود...» (۱)
بعد از این اظهارنظر که البته چندان هم از طرف فرج‌الله سلحشور عجیب نبود، خیلی از هنرمندان و طبیعتاً بیش از همه زنان سینمایی شاکی شدند. اولین واکنش رسمی نسبت به این حرف‌ها مربوط به انجمن بازیگران خانة سینما بود که داود رشیدی، به عنوان رییسش در همان دو روز اول انتشار این گفت‌گو اعلام کرد اظهارات فرج‌الله سلحشور و بی‌احترامی‌های او به بازیگران زن سینمای ایران در جلسة آیندة انجمن بررسی خواهد شد. همچنین پنج بازیگر زن جوان سر‌شناس سینمای ایران - ترانه علیدوستی، هانیه توسلی، نگار جواهریان، پگاه آهنگرانی و باران کوثری - در یادداشتی به ادعاهای کارگردان یوسف پیامبر چنین پاسخ دادند: جناب آقای سلحشور، از اینکه می‌بینیم آن همه پرداختن به زوایای نورانی زندگی پیامبران و سرمشق قرار‌دادن منش ایشان تاثیری در کلامتان نداشته و در نهایت شهرتتان را از نفرت‌پراکنی و بی‌ادبی در برابر هم‌نوعانتان به دست آورده‌اید، بسیار متاسفیم.ای کاش لطف کنید سینمایی را که خجالت می‌کشیم بگوییم شما را یاد کجا می‌اندازد، به حال خود رها کنید. شاید که رستگار شوید و آرامش و صلح و محبت به وجدان نگرانتان بازگردد.» (۲)
پس از این نامه و واکنش انجمن بازیگران، سلحشور گفت‌و گوی خود را تکذیب کرد و ضمن اینکه توضیح داد گفت‌و‌گویش بد منعکس شده، گفت: «من گفته‌ام که آوردن بازیگری مثل آنجلینا جولی اهانت به خود بازیگران سینمای ایران است. منظور من این بود که آوردن یک بازیگر هرزة خارجی، پایین‌آوردن شأن سینمای ایران و بازیگران زن است. ممکن است در بازیگران زن ایران، افراد نابابی هم وجود داشته باشد، ولی بسیاری از آن‌ها انسان‌های سالم و درستی هستند که به نظرم این اقدام اهانت به خود بازیگران سینمای ایران است...» (۳)
و البته بسیاری از آن‌ها را هم بعد‌ها نام برد: «قریب به اتفاق بازیگران زن ما در سریال حضرت یوسف مثل خانم معصومی، خانم ریاحی، خانم حمیدی، خانم بلوکات، خانم سرمدی، خانم مرتضوی، خانم ثمری و همه‌شان انصافاً بازیگرانی بودند که از آنان راضی بودیم و خطایی یا بگو بخند با آقایان یا بگو بخند با خودشان جلوی آقایان از آن‌ها ندیدیم. خانم تیموریان، خانم گلاب آدینه و خیلی خانم‌های دیگر که زیادند. من آن‌ها را خانم‌های خوب و محترمه و با ارزشی برای سینما می‌دانم.» (۴) جالب اینکه یکی از همین خانم‌های محترمه (!) کسی بود که اولین واکنش‌ها را نسبت به حرف‌های جنجالی سلحشور ابراز کرد. رویا تیموریان در گفت‌و‌گویی در این باره گفت: «سینمای ایران به دلیل نداشتن سیاست‌گذاری‌های مناسب دچار شرایطی شده که فردی به خودش اجازه می‌دهد به حرمت سینمای ایران توهین کند. آقای سلحشور در واقع با این صحبت‌ها به فیلم‌های خودش و بازیگرانی که در فیلم‌هایش بازی کرده‌اند، توهین کرده است. این جنجال‌ها برای آمدن خانم آنجلینا جولی، تبلیغاتی بی‌معنی برای منحرف کردن فضای بیمار سینما است. بیمار در حال کمایی که می‌خواهند اعضایش را دفن کنند...» (۵)
سید ضیاء هاشمی، اصغر همت، مسعود ده‌نمکی و تعداد زیادی دیگر از سینماگران هم به این حرف‌ها واکنش نشان دادند. اما مهم‌ترین واکنش متعلق به جواد شمقدری بود که برای اولین بار در یک مسالة جنجالی و حاشیه‌ای سینمایی به طور رسمی دخالت می‌کرد. او در متنی که به رسانه‌ها فرستاده شد، چنین گفت: «... از همه سینماگران و هنرمندان عزیز مجدانه می‌خواهم متانت و اعتدال و انصاف را مبنای گفتار و رفتار خود قرار دهند و نسبت به آرا و اظهارات منطقی و اصلاح-جویانة یکدیگر با نیت خیرخواهانه برخورد کنند و بیش از این فضای رسانهای را ملتهب نسازند که به نفع سینمای ایران نیست...» پس از این داود رشیدی که قول بررسی این اظهارات را در جلسة انجمن بازیگران داده بود، اعلام کرد که وکیل گرفته و شکایت‌نامه‌ای از سلحشور با موضوع اهانت به بازیگران تنظیم کرده‌اند. جالب اینکه تنها واکنش سلحشور این بود که گفت: «... حرف خاصی در‌این‌باره ندارم؛ اگر دوست دارند شکایت کنند، بروند بکنند.» (۵)
به این ترتیب و با گفتن این نکته که پاسخ‌گویان به این اظهارات ناصالحند، دوباره آتشی را به پا کرد تا این بار یکی از کارگردانان زن سینمای ایران دست به قلم شود. رخشان بنی‌اعتماد در پاسخ به اهانت‌های سلحشور متنی در اختیار رسانه‌ها قرار داد: هم او افاضه کرده است که پاسخ‌گویان ناصالح‌اند. من، رخشان بنی‌اعتماد، به عنوان مادر ناصالحان خانوادة سینما، نه جواب به یاوه‌گو، که بیداد این هرت‌آباد بی‌صاحب را در می‌انة‌میدان فریاد می‌زنم. گربه‌دزد‌ها، گرگ‌های حریص چشم و دل سیری‌ناپذیر، بر سر سفره‌های رانت‌های اعطایی هستند که با امکانات نامحدود، کارفرما می‌شوند و سی‌ریال‌ها می‌سازند و امر مشتبه بر خود می‌شوند که کاری کرده‌اند کارستان... به حکم اعتقادات مورد ادعای خود گوینده، او باید به شلاق مجازات تهمت، سیاه و کبود شود...» مریلا زارعی هم در شبی که مهناز افشار، مه‌مان حضوری برنامة هفت بود، پشت خط تلفن آمد و چند دقیقه‌ای وقت خواست تا درباره موضوعی صحبت کرد. موضوعی که ده روز آخر مهر تا نیمه آذر، یکی از موضوع‌های مهم سینمای ایران بود. زارعی خطاب به جیرانی گفت: اهالی سینما از شما توقع دارند همان‌طور که برنامة نود به برخی معضلات فوتبال کشور با نگاهی انتقادی و صریح می‌پردازد، شما هم در این برنامه به موضوع مشابهی که برای سینمای ایران اتفاق افتاده و بانوان سینمای ایران را مورد هجمه و اهانت قرار داده، می‌پرداختید. با وجود واکنشهای بسیاری که در شرف رسانهای شدن بود، ما تصمیم گرفتیم که در این باره سکوت کنیم. اما وقتی دیدیم برخی از این نجابت سوء‌استفاده می‌کنند، اقدام حقوقی کردیم و تا آخر هم می‌ایستیم... جامعه مظلوم سینما و به‌ویژه بانوان سینمای ایران نیازمند حمایت مسئولان در مقابل این سخنان موهن هستند و به این ترتیب برای اولین بار حاشیة داغی از سینمای ایران به آنتن زنده برنامة هفت در سال ۹۰ کشیده شد. حاشیه‌ای که فرج‌الله سلحشور با خبر تکذیب‌شده و تبلیغاتیِ حضور آنجلینا جولی در سینمای ایران به پا کرد.
* یکی از جمله‌های بیانیة پنج بازیگر در واکنش به اظهارات سلحشور
پی نوشت:
(۱): خبرگزاری پانا- ۲۳ مهر ۱۳۹۰
(۲): خبرآنلاین- ۲۴ مهر ۱۳۹۰
(۳): خبرگزاری فارس- ۲۴ مهر ۱۳۹۰
(۴): خبرآنلاین- ۱۰ آذر ۱۳۹۰
(۵): سینماپرس- ۸ آبان ۱۳۹۰