دانلود

سینمای ما - 4 سال پيش، همين روزها بود که زمزمه توقيف فيلم «به رنگ ارغوان» در محافل سينمايي و رسانه‌اي پيچيد و چند روز بعد در آستانه بيست‌وچهارمين جشنواره بين‌المللي فيلم فجر با نامه‌نگاري‌هاي سرگشاده ميان ابراهيم حاتمي‌کيا سازنده فيلم و وزير وقت اطلاعات حجت‌الاسلام علي يونسي صورت واقعيت به خود گرفت. از آن زمان تا به‌حال سازندگان فيلم به‌ويژه تهيه‌کننده‌اش سيدجمال ساداتيان بارها خواستار صدور مجوز اکران اين فيلم از سوي نهادهاي مسئول (به‌طور مشخص وزارت اطلاعات) شده‌اند اما هيچگاه پاسخ روشني دريافت نکرده‌اند. اين در حالي است که همواره در مقاطع نزديک به جشنواره فجر درخواست‌هاي سازندگان فيلم براي امکان نمايش فيلم در جشنواره افزايش مي‌يابد اما مسئولان جشنواره فجر با اين استدلال که مشکل فيلم مربوط به نهادهاي ديگر است از خود رفع مسئوليت مي‌کنند و به اين ترتيب هر ساله روند فعلي بدون کوچک‌ترين تغييري ادامه مي‌يابد. امسال البته ابراهيم حاتمي‌کيا هم در دفعات مختلف و به بهانه‌هاي گوناگون موضوع عدم نمايش به رنگ ارغوان را مطرح کرده و خواستار رفع مشکل آن شده است. از جمله در جريان نشست سي سال انقلاب دانشگاه شريف درباره فيلم گفت: «سرنوشت فيلم «به‌رنگ ارغوان» به تصميم وزارت اطلاعات بستگي دارد و آنها فيلم را نزد خود نگه داشته‌اند اما فكر مي‌كنم با سپري شدن 4 سال، از التهاب فيلم سپري شده و به‌خاطر همين، زمان آن فرار رسيده كه دوستان وزارت اطلاعات مجوز بدهند تا «به‌رنگ ارغوان» را در جشنواره فيلم فجر شركت دهيم و صحبت‌هايي هم در اين خصوص انجام شده است». اما به‌رغم تمام اين اظهارات و اميدواري‌هاي نسبي، صحبت‌هاي ديروز جمال ساداتيان تهيه‌کننده فيلم نشان‌دهنده به نتيجه نرسيدن تمام رايزني‌ها و تلاش‌ها بود.

اما پس از 4 سال علي يونسي وزير سابق اطلاعات براي نخستين‌بار در گفت‌وگو با فرهنگ آشتي درباره دلايل توقيف فيلم «به رنگ ارغوان» و اتفاقات پيش آمده براي آن در مقطع بهمن ماه 84 توضيحاتي داد. يونسي که اتفاقات مربوط به فيلم «به رنگ ارغوان» در زمان مديريت او بر وزارت اطلاعات افتاد جز یک‌بار در پاسخ به نامه ابراهیم حاتمی‌کیا درباره مسائل مربوط به اين فيلم صحبت نکرده بود. صحبت‌هاي يونسي درباره «به رنگ ارغوان» بخشي از گفت‌وگوي بلندي است که طي روزهاي آينده در روزنامه فرهنگ آشتي منتشر مي‌شود.

آقاي يونسي مهم‌ترين ايراد فيلم «به رنگ ارغوان» که باعث توقيف و عدم نمايش آن شد چه بود؟

اين فيلم توقیف نشد بلکه وزارت اطلاعات با همکاری تهیه کننده فیلم آن‌را خریداری کرد‌. آنچه که در فیلم به نمايش گذاشته شده بود با واقعيت‌هاي آن زمان وزارت اطلاعات تفاوت داشت. به فرض اگر ماجرايي که در فيلم روايت مي‌شد در هر زمان ديگري صحت داشت مطلقاً در دوره ما اين‌گونه نبود. سياست اصلي وزارت اطلاعات در زمان ما سياست نرم‌افزاري و مردمی بود و اين با آنچه که در فيلم سينمايي «به رنگ ارغوان» نمايش داده مي‌شد تفاوت فاحشي داشت.

اگر امروز وزير اطلاعات بوديد اجازه اکران فیلم را می‌دادید؟

بازهم نه، آقای حاتمی‌کیا فیلمساز بسیار قابل‌احترامی است و این موضوع چیزی از ارزش‌های ایشان کم نمی‌کند.

یعنی مشکل این فیلم با حذف چند صحنه هم حل نمی‌شد؟

آن زمان من از آقای حاتمی‌کیا خواستم که تغییراتی در فیلم بدهند ولی ایشان به هیچوجه نپذیرفتند و گفتند من فیلم فرمایشی نمی‌سازم. البته در این ماجراها ایشان بسیار مسئولانه و درست با قضیه برخورد کردند.

پاسخ هاي تهيه كنندگان

اما جمال ساداتیان که صبح دیروز در گفت‌وگویی با مهر اعلام کرده بود که در این سال‌ها هربار ما پیگیر قضیه از وزارت ارشاد یا وزارت اطلاعات شدیم، متأسفانه پاسخی روشن نگرفتیم و دلایل به نمایش درنیامدن فیلم نیز به روشنی گفته نشده است، در پاسخ به اظهارات وزیر سابق اطلاعات به فرهنگ آشتی گفت: «اگر یادتان باشد آقای یونسی در آن نامه‌ای هم که به آقای حاتمی‌کیا نوشته بودند فرموده بودند که من امیدوارم شرایط اکران فیلم به «رنگ ارغوان» به زودی فراهم شود، در مذاکرات حضوری‌شان هم می‌گفتند که الان انتخابات ریاست‌جمهوری در پیش است و شرایط اکران عمومی فیلم فراهم نیست. نمایش آن را موکول کنیم به بعد از انتخابات ریاست جمهوری بعد هم بحث اصلی ما این بود که طرف ما که وزارت اطلاعات نبود بلکه وزارت ارشاد بود».ساداتیان تاکید می‌کند: «این فیلم سناریویش مجوز ساخت گرفته بود بعد که ساخته شد مجوز نمایش گرفت. مدیر‌کل نمایش وزارت ارشاد در آن زمان در مصاحبه‌هایشان هم خیلی صریح اعلام کردند که فیلم مجوز نمایش دارد، علی‌القاعده اگر آن خط قرمزی را که آقای یونسی در مورد فیلم تاکید داشتند آن موقع وجود می‌داشت خب وزارت ارشاد هم قطعا از ساخت فیلم جلوگیری می‌کرد یا اجازه نمایش به فیلم نمی‌داد. ساداتیان به یاد می‌آورد: «جلساتی که در وزارت اطلاعات برگزار شد خود آقای یونسی هم خیلی صریح نفرمودند که فیلم اجازه پخش ندارد، یکی – دو ایراد به فیلم داشتند. نامه‌ای هم که برای آیت‌الله هاشمی رفسنجانی آن موقع نوشتند چند مورد کوچک را ایراد گرفتند و اصلا نسبت به کلیات فیلم خیلی مشکلی نداشتند که این طوری مطلق پخش فیلم را زیر سؤال ببرند».ساداتیان درباره صحبت‌های یونسی تاکید می‌کند: «من نمی‌دانم حالا چرا موضع جدید ایشان نسبت به قبل تغییر کرده است در صورتی که من مصاحبه‌های اخیر ایشان را وقتی می‌دیدم احساس می‌کردم در مسائل اخیر خیلی روشنفکرتر و بازتر دارند برخورد می‌کنند، حتی ما فکر می‌کردیم مواضع ایشان نسبت به قبل خیلی معتدل‌تر شده است ولی می‌بینیم در رابطه با فیلم یک مقداری تندتر دارند موضع‌گیری می‌کنند. حتی یک بار به آن نامه‌ای که 4 سال پیش برای آقای حاتمی‌کیا نوشته‌اند مراجعه کنند آن موقع مواضع‌شان را در آن نامه اشاره کرده‌ بودند. حتی می‌گفتند بروید فیلم را پخش کنید ولی اگر عوارضی داشت به عهده خودتان باشد».ساداتیان در توضیح بیشتر درباره نامه وزیر وقت اطلاعات به هاشمی رفسنجانی به فرهنگ آشتی می‌گوید: «در نامه‌ای که نوشته بودند 4 مورد را ایراد گرفته بودند. آن چهار مورد هم اگر حل و فصل و اصلاح می‌شد شاید مشکل ایشان حل می‌شد. آقای حاتمی‌کیا آن موقع تغییرات را قبول نکردند و گفتند همین‌طوری فیلم را پخش کنید. بعدا آقای حاتمی‌کیا از من پرسیدند که نظرتان چیست و من گفتم قابل مذاکره است اما چون ایشان (یونسی) ارجاع دادند به بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری و دولت هم عوض شد و وزیر اطلاعات هم همینطور، باب مذاکرات بسته شد. بعد هم با فرض اینکه به آقای حاتمی‌کیا آن 4 مورد را فرمودند خب آن 4 مورد را می‌توانیم با هم بنشينیم صحبت کنیم حالا یا آنها ما را قانع می‌کنند یا ما آنها را.

این توضیح را هم بدهم که فیلم یک بار در شورای امنیت ملی به دبیری آقای حسن روحانی پخش شد. آن موقع اصلا این بحث‌هایی که الان آقای یونسی مطرح می‌کنند مطرح نشد. حتی آن موقع آقای روحانی معتقد بودند فیلم در ایام جشنواره پخش بشود، حالا اگر نقطه‌نظری برای محک و اصلاحیه وجود دارد این را بگذاریم بعد از جشنواره انجام بدهیم. ولی تاکید وزارت اطلاعات بود که کل اصلاحات انجام شود بعد فیلم پخش شود و هیچ وقت بحث توقف یک فیلم مطرح نبود.